سئوکار
قرارداد: سرویس دهی با عقد یه قرارداد زور آور حقوقی با مجازاتای مالی و حقوقی. اعمال این مورد با سرویسای داخلی نمی شه.
دسترسی به استعداد: دسترسی به یه استخر بزرگ از استعداد و یه منبع پایدار از مهارت ها، به خاص در علوم و مهندسی.
بقیه دلایل عبارتند از: بهبود کیفیت، امکان رسیدگی قانونی به ایرادات موجود در خدمت یا محصول خریداری شده، دسترسی به تخصصای موجود در بیرون از سازمان و بهبود توانایی واسه تغییر اندازه تولید، کوچیک کردن حجم شرکتها، داشتن قدرت مانور بیشتر درایجاد تغییرات تند در موارد بحران.
تصور کنین که واسه انجام یه کار ترجمه یه روز صبح از خونه خود بیرون شید
و دیگه حتی امکان تحقیق کردن و اطمینان پیدا کردن
نسبت به این موسسه رو هم دارین.
اشکالات روش سنتی رو این جور بگیم:
کیفیت کارا بالاتر رفته و هزینه ها هم کاهش چشم گیری داشتن.
به کار بستن امضای دیجیتال :
آشنایی این بخش درباره امضای دیجیتالی و اینکه چگونه می توان آنها را در اسناد PDF استفاده کرد بحث می کند .
*درباره (( امضای دیجیتالی )) نگاهی گذرا از امضای دیجیتالی ارائه می دهد توضیح می دهد که باعلامت حفاظتی چه کار می توان کرد.
*گزینش خطوط فرمان : گزینش خطوط فرمان برای به کار بردن امضای دیجیتالی را توضیح می دهد.
*قدم های اولیه :
به ما می گوید که چه چیزی لازم شد بدانیم تا به I.D دیجیتال برسیم و یک رقم تائیدی قابل مشاهده ایجاد کنیم .
*به کار بردن امضای غیرقابل مشاهده توضیح می دهد چطور امضای غیر قابل مشاهده در اسناد PDF استفاده کنیم .
*ایجاد زمینه امضای جدید به ما بیان می کند که چطور فیلد امضای جدید یک سند اضافه کنیم .
*قراردادن امضای قابل مشاهده در فیلد های موجود نشان می دهد چطور امضای قابل مشاهده را در فیلد های موجود قراردهیم .
*قراردادن امضای قابل مشاهده در زمینه جدید نشان می دهدکه چگونه همزمان یک فیلد جدید ایجاد کنیم و امضای قابل مشاهده آن قراردهیم .
*راهنمایی هایی برای به کاربستن امضای قابل مشاهده :
حاوی پیشنهاد هایی است که به شما کمک می کند بهترین نتیجه را از قابلیت های امضای قابل مشاهده علائم حفاظتی بدست آورید .
*نصب آکروبات برای تائید کردن امضای دیجیتالی درباره فرآیند تائید در Adobe acrobat بحث می کند .
درباره امضای دیجیتالی :
امضای دیجیتالی چکیده پیامی رمز دار. دسته ای کارکتر که به صورت ریاضی بر اساس اسناد داده شده ایجاد شده اند و براساس کلیدی اختصاصی که به علامت دهنده تعلق دارد رمزدار می شود.
امضای دیجیتالی دو نقش ایفا می کند . درحالی که با یک امضای قراردادی به طور منحصر به فرد علامت دهنده را مشخص می کند . تعیین می کند که آیا سند تازمانی که علامت گذاری شده تعریف شده است یا نه .
انواع امضاهای دیجیتالی :
می توان با علامت حفاظتی دو نوع متفاوت در امضای دیجیتالی ایجاد کرد .
*امضای غیر قابل مشاهده با کور :
در صفحه سند مشاهده می شود. فقط در پنجره امضاء به عنوان لیستی ازاطلاعات درباره امضای قابل مشاهده است و آن اطلاعات شامل اسم علامت دهنده ، زمان ، اعتبار امضاها ،دلیل و موقعیت علائم شماره بازبینی سند و روش علامتگذاری می باشد.
شکل 1-4 :
امضای رقم غیر قابل مشاهده در پنجره امضاهای Adobe acrobat
*رقم قابل مشاهده یا امضای پیدا ( ظاهر ) درسند و همین طور پنجره امضاء نمایش داده می شود. قسمتی که در سند نشان داده می شود دارای سه قسمت است .
مهر ، متن عددی ، وضعیت تائید ( شکل 2- 4 و 3-4 راببیند )
*مهر یک تصویر است ، مثل آرم یک شرکت یا امضای دستنویس اسکن شده
*متن عددی : ارائه اطلاعاتی در پنجره ارقام می باشد.
*وضعیت تائید :
علامت سوال ، علامت ( بایک x نشان می دهد که آیا رقم تائید شده یا رد می شود .
( برای اطلاعات بیشتر (( نصب آکروبات برای تائید امضای دیجیتالی را مشاهده کنید در صفحه 40 )
شکل 3-4 امضای قابل مشاهده که از امضاء دست نوشته برای پنجره استفاده می کند .
کارهایی که می توانید با امضاء دیجیتالی انجام دهید :
یا از سرور محیطی غیر حاضر برای سند به کار برد . برای امضاهای قابل مشاهده مهر تائیدی مهیا می باشد ولی هر تصویری تا زمانی که در فرمت PDF است برای تائید مورد قبول است .
(درصفحه 28 چگونه مهر تائید سفارشی درست کنیم راببندید ) . می توان امضای قابل مشاهده ای برای هرزمینه موجود درسند به کار ببرید. لازم نیست حتماً زمینه امضا باشد) یا می توان زمینه امضای جدیدی هرجای سند ایجاد کنید و همزمان یا بعداً امضایی برای آن به کار ببرید .
چه اززمینه ای موجود یازمینه ای جدید استفاده کنید مهر برای مناسب شدن با زمینه مدل سازی می کند .
گزینش خطوط فرمان :
این بخش گزینش خطوط فرمان برای امضا کردن دیجیتالی اسناد راشرح می دهد .
علاوه بر گزینه های توصیف شده در اینجا ، می توان از گزینه های عمومی بحث شده دربخش 2 ( گزینش خطوط فرمان عمومی ) وقتی که از امضای دیجیتالی استفاده می کنید استفاده کرد .
مهم :
شما نمی توانید از حفاظت استاندارد یارمز دار کردن گزینه های با گزینش امضای دیجیتالی استفاده کنید .
اگربرنامه ریزی کنید که برای enecryption یا امضا کردن از امضای حفاظتی استفاده کنید . باید اول سند را رمز کردن سند بعد از اینکه امضا شدند امضاها را خراب می کند .
اضافه کردن امضا به سند درانتخاب گر وب :
وقتی سندی را در انتخاب گر وب امضاء کنید ، فقط قسمت اضافی فایل درداریو سخت ذخیره می شود .
( به جای دکمه ذخیره یا ذخیره به عنوان …….دکمه امضاء ظاهر می شود ) برای ذخیره کردن کپی سند امضاء شده باید فایل را در درایو یخت ذخیره کنید .
برای امضا کردن یک سند درانتخاب گر :
1-ازمنوی sign درنوار ابزار Acrobat (( این سند را امضا کن sign this document )) را انتخاب کنید یا برروی یک فیلد امضا کلیک کنید . بعد از قدم های شرح داده شده درامضای یک سند پیروی کنید .
2-برای حفظ یک کپی ازسند امضا شده بر روی دکمه یک کپی از فایل را ذخیره کنید درنوار ابزار Acrobat کلیک کنید.
درمورد امضای اسناد PDF :
امضای دیجیتالی مثل امضای دست نویس قراردادی ( سنتی ) ، شخصی را که سند را امضا کرده شناسایی می کند .
یا این حال برخلاف امضاهای سنتی روی کاغذ ، هر امضای دیجیتال اطلاعات پشت پرده درباره شخصی که سند را امضا می کند ذخیره می کند.
نکته :
برای آخرین اطلاعات در مورد امضاهای دیجیتالی HELP/ONLINE SUPPORT رابرای باز کردن صفحه حفاظتی Adobe Acrobat دروب سایت Adobe را انتخاب کنید و بعد برای امضاهای دیجتالی جستجو کنید .
انتخاب یک ID دیجیتال
برای امضای یک سند ، باید یک ID انتخاب کنید که حاوی اطلاعات امضائی است که می توانید باکاربرهای دیگر در یک سند و ازآن استفاده کنید . می توانید یک ID دیجیتالی با امضای خودتان درست کنید . یااز از یک ایجاد کننده سومی به ID دیجیتال برسید .
امضای یک سند :
امضای دیجیتالی می تواند تحت عنوان یک آرم یا تصاویر دیگر یک متنی که هدف امضاء را شرح می دهد ظاهر شود .
تائید یک سند :
وقتی یک سندی را تائید می کنید محتویات آن را تصدیق امضا کنید و نوع تغییرات مجاز سند برای باقی ماندن تائید به را مشخص می کند .
سنجش امضای فردی دیگر :
وقتی سندی با امضای شخصی دیگر به دست شما رسید باید امضاء را بررسی کنید تا مطمئن شوید که سند درحقیقت توسط آن فرد امضاء شده و بعد از امضاء تغییر نکرده است .
مقایسه نسخه های سند امضا شده :
بعداز اینکه سندی امضا شده می توانید لیستی از تغییرات داده شده درسند بعد از آخرین نسخه را نمایش دهید .
برای مقایسه دو نسخه یک سند امضاشده :
یکی از موارد زیر را انجام دهید :
*درکلید Tab امضاء ، امضاء را انتخاب کنید و از منوی گزینه ها (( نسخه امضا شده را با نسخه جدید مقایسه کن ))
*امضاء در Tab امضاء یا در چهار گوش سند راست کلیک در ویندوز یا کنترل – کلیک موس کنید . گزینه نسخه امضاء شده را با نسخه اخیر مقایسه کن را انتخاب کنید .
پاک کردن امضای دیجیتالی از فیلد امضاء :
وقتی فیلد امضایی را پاک می کنید ، امضاء حذف می شود ولی فیلد خالی امضاء باقی می ماند.
برای پاک کردن امضای دیجیتالی از فیلد امضاء :
یکی از اینها را انجام دهید :
در Tab امضاء ، امضاء را انتخاب کنید و فیلد امضا را حذف کن را از منوی گزینه ها انتخاب کنید .
امضا پاک می شود و نمایشگر امضاءیادداشت می دهد که بعد از آخرین امضاء شناسایی شد :
در پنجره سند ، برروی امضا ء راست کلیک ویندوز یا کنترل – کلیک موس کنید و بعد فیلد امضا را حدف کن را انتخاب کنید .
*برای پاک کردن همه فیلد های امضاء دریک سند انتخاب کنید :
همه فیلد های امضاء را پاک کن
ایجاد ID دیجیتالی ( مصونیت گواهی نامه قراردادی )
وقتی می خواهید ID دیجیتالی که از مصونیت گواهی نامه قراردادی استفاده می کند را ایجاد کنید ، فایل خروجی عملیات اقلام زیر را ذخیره می کند :
کلیدشخصی رمز دار کردن اسناد استفاده می شود ، کلیدعمومی حاوی تصدیق برای ارزیابی امضاها وارزش خارج از زمان اگر برای امضا نیاز رمز ورود باشد .
فایل ID دیجیتالی که ایجاد می کند شامل رسانش ویندوز یا رسانش P12 است.
برای ایجاد ID دیجیتالی خود امضا ( مصونیت گواهی نامه قراردادی ) :
1-اگر فایل ID دیجیتالی باز باشد ، این دستور به فایل ID دیجیتالی دیگری را باز کن تغییر می یابد .
2-روی فایل جدید ID دیجیتالی کلیک کنید و بعد روی ادامه کلیک کنید
3-در ایجاد جعبه محاوره ای ID دیجیتالی کلیک کنید و بعد روی ادامه کلیک کنید .
*نامی برای ID دیجیتالی تان تایپ کنید وقتی سندی را امضا یا تصدیق می کنید این نام را در چهار گوش امضاء و فیلد امضا ظاهر می شود .
*برای استفاده از بر آوردهای تک کدی برای کارکتر های افزایشی روی پشتبان تک کدی را فعال کن کلیک کنید وبعد برآوردهای تک کدی رابرای فیلدهای مناسب مشخص کنید .
*کلید الگوریتم را از منو انتخاب کنید 1624-Bit, 2048 –bitRSA امنیت بیشتری دارد ولی 1024-BitRSA در سراسر جهان رقابت پذیر تر است .
*مشخص کنید که آیا می خواهید ID دیجیتالی استفاده کنید یا برای رمز گذاری اطلاعات یا هر دو
*رمز عبوری که حداقل حاوی 6 کاراکتر باشد انتخاب کنید .از علامت دوبله نقل قول یا کارکرترهای زیر استفاده نکنید .
رمز عبوررا تائیدکنید . تایپ کنید . رمز های عبوری Case –sensitive هستند.
4-برروی دکمه ایجاد کلیک کنید . نام فایل و موقعیت آن را مشخص کنید و بعد روی دکمه ذخیره کلیک کنید.
5-فایل گواهی نامه ID دیجیتالی خود را برای افرادی که لازم است امضای شما را ارزیابی کنیدارسال و صادر کنید.
مهم :
یک کپی back up از فایل دیجیتالی خود رابردارید . اگر فایل ID دیجتالی تان از بین رفته یا گم شده یا اگر رمز عبورتان فراموش کرده اید نمی توانید از آن profile برای اضافه کردن و ارزیابی امضا استفاده کنید .
استفاده از ID های دیجیتال third –partly :
وقتی سندی را تائید ، امضا یا ارزیابی می کنید می توانید از مصونیت گواهی نامه قراردادی ، مصونیت گواهی نامه ویندوز ( فقط ویندوز ) یاروش مصونیت third –partly استفاده کنید .
وقتی که ایجاد گر امضای third –partly را نصب کردید ممکن است دستور العمل های منوی جدید ظاهر شود .
این دستورات رابه جای یا همراه دستورات ID های دیجیتالی سازمانده استفاده کنید . به علاوه ، ممکن است ترجیهات زیر گزینه ای third –partly درمنوی ویرایش ویندوز یا درمنوی آکروبات ظاهر شود بنابراین می توانید ایجاد گر را تغییر دهید.
طرز مشخص کردن روش امنیت third –partly :
1-اگر لازم باشد ایجاد گر امضای third –partly نصب کنید .
2-انتخاب کنید :
و بعدروی امضاهای دیجتالی کلیک کنید .
3-ایجاد گری و روش استفاده قراردادی هنگام راامضای منو انتخاب کنید . که این روش همه روش های امنیتی نصب شده در پوشه اکروبات را لیست می کند.
اگر می خواهید هروقت امضا می کنید یک روش امنیتی انتخاب کنید ( بپرس وقتی امضا می کنم ) را انتخاب کنید و بعد OK را کلکیک کنید .
اضافه کردن امضاها :
اسناد PDF می تواند بیشتر از یک بار و توسط افراد مختلف امضا شود. برای مثال نویسنده می تواند سند PDF حاوی فیلد های فرم PDF اسناد تائید شده را ذخیره کند و فقط فیلد های فرعی را که باید پر شوند ذخیره کند.
وقتی کاربردیگری اسناد PDF را بازمی کند ، صفحه پیاپی مشخص می کند که آیا مدرک هنوز معتبر است یا نه ؟
بعدکار بر می تواند فرم را پر کندو سند را وقتی کامل شد امضا کند .
امضایی که ظاهر می شود تنها ارائه ای از آن در صفحه است و اطلاعات امضای حقیقی نمی باشد .
اطلاعات امضا در Tab امضا ظاهر می شود .
نکته :
اگر فیلدی را امضا کنید توجه کنید که مکان دارد نویسنده سند کپی فیلدرا در صفحات دیگر سند قرار داشته باشد. برای مثال ، بعضی اوقات فیلدی در جای خاصی در همه صفحات سند کپی می شود . شما باید فیلد را فقط یک بار امضا کنید و امضای شما درهمه نمایش های فیلد ظاهر می شود.
این کپی باعث میشود سریع همه صفحات تبدیل به یک سند شود.
زیرموضوعات مربوط :
-امضای یک سند
-اضافه کردن یک سند
-اضافه کردن امضا به سند در جستجو گر وب
-ایجاد امضای جدید
-ایجاد فایل ها
– پاک کردن امضای دیجیتالی از فیلد امضا
امضای یک سند :
امضای دیجیتالی می تواند هم قابل مشاهده باشد وهم غیر قابل مشاهده .امضای قابل مشاهده هم در tab امضا و هم سند ظاهر می شود .
امضای غیر قابل مشاهده فقط در tab امضا ظاهر می شود. اضافه کردن امضا بر ارزش امضاهای موجوددر سند تاثیری ندارد .
وقتی سندی را امضا می کنید امضا اطلاعات مربوط به آن در فیلد امضایی که در صفحه است ذخیره می شود.
فیلد امضاء فیلد فرم آکروبات است . می توانید فیلد امضا را هنگام امضا به صفحه اضافه کنید یا می توانید ازابزار امضا برای ایجاد فیلد امضای خالی استفاده کنید که می تواند بعداً امضا شود.
مهم :
سندرا فقط موقعی که آخرین تغییرات رابه ان دادید امضا کنید .اگر بعد از امضای سند pdf آن را تغییر دادید ممکن است باز هم امضا معتبر باشد ولی مثلث هشدار در فیلد امضا و تب امضا ظاهر می شود که نشان دهنده این است که تغییرات بعد از اضافه کردن امضا صورت گرفته است وهمچنین نویسنده فرم های PDF می تواند بعداز امضای سند ان ر اقفل کند تا از تغییرات اضافی جلوگیری کند .
امضای یک سند :
1-در PANEL امضای دیجیتالی جعبه محاوره ی ترجیهات روش امضای قراردادی رامشخص کنید .
2-روی فیلد های امضاء شده دراسناد PDF کلیک کنید .
3-اگر سند تائید نشده است باید فوری تائید یا امضا شود . برروی ادامه دادن امضا کلیک کنید .
4- مشخص کنید که آیا می خواهید اگر فیلد های موجود باشد آن را امضا کنید یا امضای جدید ایجاد کنید یا امضای غیر قابل مشاهده ای ایجاد کنید بعد NEXT راکلیک کنید . اگر فعال شد ، فیلد امضایی بکشید .
5-اگرروش تائیدی فعال شد ان را انتخاب کنید وبعد روی OK کلیک کنید .
6-اگرهنوز ID دیجیتالی انتخاب نکرده اید . یک ID انتخاب کنید و بعد روی OK کلیک کنید .
7-در جعبه محاوره ای اگر فعال بود رمز ورودتان را تایپ کنید و دلیل امضای سند را مشخص کنید .
8-روی گزینه های SHOW کلیک کنید به شرح زیر عمل کنید :
*اگر مایلید اطلاعات ارتباطی رابرای اهداف سنجشی اضافه کنید .
*شکل امضا را انتخاب کنید . متن استاندارد یک آیکن ارزیابی راهمراه با اطلاعات دیگر نمایش می دهد اگر امضای شخصی تعریف کرده باشد آن را از منو انتخاب کنید .
برای اینکه قبل از امضای سند پیش نمایش امضا را ببنیدید بردکمه PREVIEW کلیک کنید . برای ایجاد شکل امضای جدید برروی NEW کلیک کنید . و مراحل موجود در ایجاد شکل جدید امضا رادنبال کنید.
9-برای امضا و ذخیره کردن سند ، یکی از کارهای زیر را انجام دهید :
سیو و SIGN را آن گونه که توصیه شد برای امضای سند و ذخیره ان انتخاب کنیدو نام فایل متفاوتی برای آن انتخاب کنید . این دستور شما را به سمت سند اصلی PDF بدون بی اعتبار امضا سوق می دهد .
سیو و SIGN رااگر قبلاً سند را با نامی متفاوت ذخیره کرده اید ، انتخاب کنیدد . اگر درسند ذخیره شده تغییراتی ممکن است امضا را بی اعتبار کنید.
ایجاد لیستی از هویت های قابل اعتماد :
می توانیدکپی از گواهی نامه های ID دیجیتالی کاربران دیگر را از لیست هویت های قابل اعتماد داشته باشید. این لیست این امکان را به شما می دهد که امضاهای این کاربران را در هر سندی که دریافت می کنید ارزیابی کنید .
همچنین می توانید از لیست هویت های قابل اعتماد برای رمز دارکردن فایل ها استفاده کنید.
روش ترجیحی اضافه کردن مدرک کاربران به لیست هویت های قابل اعتماد خوداین است که گواهی نامه رااز فایل PDF که کاربر برای شما فرستاده واردکنید .
می توانید مستقیماً گواهی نامه از سند PDF که شخص دیگری با ID دیجیتابی دارای امضای شخصی امضا کرده است اضافه کنید ولی این روش ممکن است قابل اعتماد نباشد.
تقاضای تائیدیه از کاربر دیگر :
1-انتخاب کنید .
2-روی تقاضاهای ارتباط کلیک کنید .
3-نام و آدرس ایمل خود را تایپ کنید . برای اینکه به کاربران دیگر اجازه دهید تائیدیه شما را به لیست هویت های قابل اعتماد اضافه کنید .
4-انتخاب کنید که آیا می خواهید تقاضا را ایمل کنید یا آن را در فایلی ذخیره کنید تا بتوانید آن را بعداً بفرستید بعد روی NEXT کیلک کنید.
5-اگر فعال شد فایا ID دیجیتالی را انتخاب کنید .رمز ورود را تایپ کنید و روی OK کلیک کنید . فایل ID دیجیتالی که می خواهید استفاده کنید را انتخاب کنید و بعد روی SELECT کلکیک کنید .
6-یکی ازکارهای زیر را انجام دهید :
*برای فرستادن پیام ایمیل ، آدرس ایمیل رامشخص کنید . پیام را درصورت نیاز اصلاح کنید . و بعد روی ایمیل کلیک کنید . ممکن است لازم باشد به قسمت تقاضای ایمل خودبرگردید تا فرستادن پیام را تمام کنید .
7-بعد از اینکه پیام ایمیل را دریافت کردید اتصال را باز کنید و SET CONTACT TRUST را انتخاب کنید .
*برای اضافه کردن تائیدیه از روی ایمیل به لیست هویت های قابل اعتماد خود :
1-درصندوق محاوره ای ترجیهات امضای دیجیتالی روش امضای قراردادی را مشخص کنید .
2-برای قراردادن تائیدیه به ID های دیجتیتالی روش امضای قراردادی رامشخص کنید .
3-انتخاب کنید :
4-روی ADD CONTACT کلیک کنید .
سایت دانلود پژوهش ها و منابع علمی دانشگاهی فنی تخصصی همه رشته ها – این سایت صرفا جهت کمک به گردآوری داده ها برای نگارش پژوهش های علمی و صرفه جویی در وقت پژوهشگران راه اندازی شده است
20-2-شاخصهای افشای داوطلبانه.....................................................................................................................................73
1-20-2- اقلام شاخص افشا..........................................................................................................................................................................75
21-2-استفادهکنندگان صورتهای مالی و نیازهای اطلاعاتی آنان...............................................................................76
22-2- پیشینه تحقیق............................................................................................................................................................78
1-22-2- تحقیقات داخلی............................................................................................................................................................................78
2-22-2- تحقیقات خارجی............................................................................................................................................................................87
23-2- جمع بندی و نتیجهگیری.........................................................................................................................................94
24-2- خلاصه فصل.................................................................................................................................................................96
فصل سوم: روش اجرای تحقیق..............................................................................................................................................97
1-3- مقدمه...............................................................................................................................................................................98
2-3- روش شناسی تحقیق....................................................................................................................................................98
3-3- مسئله پژوهش.............................................................................................................................................................100
4-3- فرضیه تحقیق..............................................................................................................................................................101
5-3- جامعه و نمونه آماری تحقیق....................................................................................................................................101
6-3- روش گردآوری اطلاعات............................................................................................................................................103
7-3- مدل مورد استفاده برای آزمون فرضیهها...............................................................................................................103
8-3- اندازهگیری متغیرهای پژوهش.................................................................................................................................104
9-3- روشهای آماری تحلیل اطلاعات............................................................................................................................109
10-3- تحلیل عاملی.............................................................................................................................................................110
1-10-3- انواع تحلیل عاملی.......................................................................................................................................................................110
2-10-3- مراحل انجام تحلیل عاملی.........................................................................................................................................................111
11-3- آزمونهای آماری.....................................................................................................................................................111
1-11-3- آزمون معنیدار بودن اثرات فردی F لیمر ............................................................................................................................111
2-11-3- آماره هاسمن................................................................................................................................................................................112
3-11-3- آزمونt..........................................................................................................................................................................................112
4-11-3- آزمونF..........................................................................................................................................................................................113
5-11-3- ضریب تعیین..................................................................................................................................................................................113
6-11-3- فروض مدل رگرسیون خطی کلاسیک..................................................................................................................................113
7-11-3- ناهمسانی واریانس.....................................................................................................................................................................114
8-11-3- عدم خود همبستگی جملات خطا.........................................................................................................................................114
12-3- نرم افزارهای تجزیه و تحلیل.................................................................................................................................115
13-3- خلاصه فصل..............................................................................................................................................................116
فصل چهارم: تجزیه و تحلیل آماری...................................................................................................................................117
1-4- مقدمه............................................................................................................................................................................118
2-4- تحلیل عاملی................................................................................................................................................................118
1-2-4- مراحل انجام تحلیل عاملی............................................................................................................................................................118
2-2-4- تحلیل عاملی شاخصهای مالی....................................................................................................................................................119
3-4- آمارتوصیفی..................................................................................................................................................................121
4-4- همبستگی بین متغیرهای پژوهش..........................................................................................................................122
5-4- آزمون نرمال بودن متغیر وابسته.............................................................................................................................123
6-4- روشهای برآورد مدل................................................................................................................................................124
7-4- آزمون ناهمسانی واریانس..........................................................................................................................................127
8-4- آزمون نرمال بودن اجزای باقیمانده........................................................................................................................128
9-4- آزمون ناهمسانی واریانس..........................................................................................................................................130
10-4- آزمون نرمال بودن اجزای باقیمانده......................................................................................................................131
11-4- خلاصه فصل و نتیجهگیری....................................................................................................................................131
فصل پنجم: نتیجهگیری و پیشنهادها................................................................................................................................132
1-5- مرور و جمع بندی......................................................................................................................................................133
2-5- نتایج آزمون فرضیات..................................................................................................................................................134
3-5- محدودیتهای ناشی از تعمیم نتایج.......................................................................................................................136
4-5- پیشنهادهای کاربردی................................................................................................................................................136
5-5- پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی............................................................................................................................137
منابع فارسی...................................................................................................................................................................................I
منابع انگلیسی.............................................................................................................................................................................IV
پیوست 1: اسامی شرکتها......................................................................................................................................VIII
پیوست2: متن دستورالعمل اجرایی افشای اطلاعات شرکتهای ثبت شده نزد سازمان بورس اوراق بهادار......... X
پیوست3: متن دستورالعمل اجرایی "نحوه گزارشدهی دارندگان اطلاعات نهانی"............................................. .XX
پیوست4 متن آیین نامه انضباطی شرکتهای پذیرفتهشده در بورس:..................... ............................................XXIV
پیوست5: شاخصهای افشای اطلاعات موسسه اس اند پی........................................................................................XXX
پیوست 6: شاخص افشای اختیاری در تحقیق در تحقیق هوافنگ و جیانگو (2007).....................................XXXVI
پیوست 7: شاخص افشای اختیاری در تحقیق سنجری 1387.........................................................................XXXVIII
پیوست 8: شاخص افشای اختیاری در تحقیق اسمعیلزاده مقری و شعربافی 1388...............................................XL
پیوست 9:شاخص افشای اختیاری در تحقیق حساس یگانه و پژنگ 1388............................................................XLII
پیوست 10: شاخص افشای اطلاعات در تحقیق سرف 1961...................................................................................XLIV
پیوست11: جداول آماری...................................................................................................................................................XLVI
جدول1-4، KMO و آزمون بارتلت...............................................................................................................................XLVII
جدول2-4، تحلیل واریانس شاخصهای مالی.............................................................................................................XLVII
جدول3-4،ماتریس ضرایب شاخصهای مالی در عامل های به دست آمده........................................................XLVIII
جدول4-4، آمار توصیفی متغیرهای پژوهش............................................................................................................ XLVIII
جدول5-4، همبستگی بین متغیرهای پژوهش.............................................................................................................XLIX
جدول8-4، اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای فرضیه اول...........................................................XLIX
جدول9-4، مدل تصادفی برای آزمون اول..............................................................................................................................L
جدول10-4، آزمون ناهمسانی واریانس.................................................................................................................................LI
جدول11-4 نگاره، نرمال بودن اجزای باقیمانده..................................................................................................................LI
جدول12-4 اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای فرضیه دوم..............................................................LII
جدول13-4 مدل Pooled برای فرضیه دوم....................................................................................................................LII
جدول14-4 آزمون ناهمسانی واریانس...............................................................................................................................LIII
جدول15-4 نگاره، نرمال بودن اجزای باقیمانده..............................................................................................................LIII
پیوست12: نمودارها............................................................................................................................................................. LIV
نمودار 1-4،نمودار نزولی مقادیر ویژه...................................................................................................................................LV
نمودار تابع انتقال....................................................................................................................................................................LVI
فهرست جداول
جدول1-1، شاخصهای مالی و علائم بنیادی مورد استفاده به منظور رتبهبندی.........................................................9
جدول2-1، شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به آماره های کلیدی غیرمالی)..........................................11
جدول3-1، شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به پیشینه اطلاعاتی)...........................................................12
جدول4-1، شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به اطلاعات بخش ها)..........................................................12
جدول5-1، شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط بحث و تحلیل مدیریت).....................................................13
جدول6-1، شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به اطلاعات پیشبینی)........................................................13
جدول7-1، شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به خلاصه ای از نتایج تاریخی مهم)................................14
جدول1-2، همسنجی شاخصهای برتری شرکتها در بورس های جهان...................................................................34
جدول 2-2، شاخصهای رتبهبندی شرکتها توسط سازمان مدیریت صنعتی...........................................................38
جدول3-2، متغیرها و نحوه اندازهگیری آنها در تحقیق سجادی و همکاران(1388).................................................84
جدول1-3، شاخصهای مالی و علائم بنیادی مورد استفاده به منظور رتبهبندی....................................................106
جدول2-3، عناصر شش گانه مربوط به افشای اختیاری...............................................................................................108
جدول1-4، KMO و آزمون بارتلت...................................................................................................................................119
جدول2-4، تحلیل واریانس شاخصهای مالی.................................................................................................................120
جدول3-4،ماتریس ضرایب شاخصهای مالی در عامل های به دست آمده..............................................................120
جدول4-4، آمار توصیفی متغیرهای پژوهش...................................................................................................................122
جدول5-4، همبستگی بین متغیرهای پژوهش...............................................................................................................123
جدول6-4، نتایج آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته پژوهش..............................................................................124
جدول7-4، نتایج آزمون نرمال بودن توزیع متغیر وابسته پژوهش بعد از فرآیند نرمال سازی.............................124
جدول8-4، اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای فرضیه اول.............................................................125
جدول9-4، مدل تصادفی برای آزمون اول........................................................................................................................126
جدول10-4، آزمون ناهمسانی واریانس.............................................................................................................................127
جدول11-4 نگاره، نرمال بودن اجزای باقیمانده.............................................................................................................128
جدول12-4 اطلاعات مربوط به تعیین روش مورد استفاده برای فرضیه دوم...........................................................129
جدول13-4 مدل Pooled برای فرضیه دوم.................................................................................................................129
جدول14-4 آزمون ناهمسانی واریانس..............................................................................................................................130
جدول15-4 نگاره، نرمال بودن اجزای باقیمانده.............................................................................................................131
فهرست نمودارها
نمودار 1-4،نمودار نزولی مقادیر ویژه................................................................................................................................119
1-1- مقدمه
سنجش و مقایسه عملکرد شرکتها از جمله اطلاعات حائز اهمیتی است که سرمایهگذاران و سایر استفادهکنندگان را در امر تصمیمگیری اقتصادی یاری میرساند. در واقع رتبهبندی شرکتها از نظر معیارهای مالی و غیرمالی اطلاعات شفاف و قابلفهمی را به استفادهکنندگان درونسازمانی و برونسازمانی ارائه میکند. بهعلاوه تحقیقات نشان داده جایگاه و رتبه شرکت بر عملکرد و هم چنین کیفیت و میزان اطلاعاتی که در اختیار قرار میدهد، اثر دارد. از سوی دیگر، شفافیت و افشای داوطلبانه در گزارشهای مالی اعتماد سرمایهگذاران را جلب میکند و زمینه را برای ایجاد بازار کارا مهیا میسازد.
مطالعات در زمینه تاثیر شهرت شرکت بر رفتار شرکت بسیار ناچیز است. همچنین، باتوجه به اینکه تاکنون در ایران موسسهای وجود ندارد که شرکتها را براساس معیارهای شهرت رتبهبندی کند، بنابراین، مطالعات صورت گرفته در این زمینه تنها به رتبهبندی شرکت براساس شاخصهای مالی و بعضا غیرمالیکمّی بسنده میشود. سابقه تحقیقات در مورد افشای اختیاری در سالهای اخیر گسترش یافته است، اما پژوهشی که همزمان این دو عامل را بررسی کند، صورت نگرفته است. در این فصل، ابتدا مسأله اصلی پژوهش، اهمیت و ضرورت آن مورد بحث قرار می گیرد و سپس توضیحاتی راجع به اهداف و فرضیات پژوهش و کاربرد نتایج آن ارائه شده و در نهایت، با ارائه شرح مختصری از چگونگی اندازهگیری متغیرهای مدل به کار گرفته شده در این پژوهش، فصل به پایان خواهد رسید.
2-1- بیان مسئله
تصمیمات اقتصادی براساس اطلاعات مالی و غیرمالی قابلاتکا اتخاذ میشود. هرچند صورتهای مالی اطلاعات بسیار مهمی دررابطه با وضعیت مالی و عملکرد مالی شرکت در اختیار قرار میدهد، با این همه، استفادهکنندگان افزون بر آن به یک سری اطلاعات مقایسهای نیز نیاز دارند. این اطلاعات نهتنها دررابطه با معیارهای مشخص (مالی و غیرمالی) روند گذشته شرکتها را هم با خود و هم با دیگر شرکتها مقایسه میکند، بلکه جایگاه و رتبه آنها را نیز مورد سنجش قرار میدهد. در واقع رتبهبندی شرکتها از نظر معیارهای مالی و غیرمالی اطلاعات شفاف و قابلفهمی را به استفادهکنندگان درونسازمانی و برونسازمانی ارائه میکند.
استفادهکنندگان برونسازمانی از جمله سرمایهگذاران و اعتباردهندگان، به منظور تصمیمگیری درباره سرمایهگذاری و اعتباردهی از این اطلاعات استفاده میکنند. همچنین، مدیران هم به عنوان استفادهکنندگان درونسازمانی با سنجش عملکرد خود در مورد استفاده بهینه از منابع شرکت تصمیمگیری مینمایند.
تا به حال رتبهبندی شرکتهابراساس شاخصهای مالی وغیرمالی مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. در رتبهبندی براساس شاخصهای مالی، به بررسی آن دسته از نسبتهای مالی میپردازد که بیشتر مورد توجه تحلیلگران مالی قرار میگیرد . رتبهبندی شرکت براساس شاخصهای غیرمالی نیز باتوجه به دادههای مورد استفاده و نحوه انجام آن به روشهای مختلفی انجام میگیرد. در یک روش که با استفاده از دادههای کمّی، مانند حجم معاملات، تعداد دفعات معامله و تعداد خریداران، برپایه ترکیبی از قدرت نقدشوندگی سهام و میزان اثرگذاری شرکتها بر بازار رتبهبندی صورت میگیرد. در روش دیگر با استفاده از دادههای کیفی از جمله کیفیت مدیریت، کیفیت محصولات، خلاقیت و نوآوری، مسئولیت پذیری اجتماعی و محیط زیست ، شهرت و اعتبار شرکت را از این منظر مورد سنجش قرار میدهد. در واقع، شهرت یک دارایی نامشهود است که در طول زمان کسب میشود. انتظار می رود همانگونه که این شهرت و اعتبار که در پی یکسری اقدامات و عملیات و مدیریت صحیح به دست آمده، بر تصمیمگیری واقدامات بعدی عملیاتی و مالی شرکت ، گزارشگری و افشاء تاثیر داشته باشد.
ادبیات نظری دررابطه با این موضوع بیان میدارند که شهرت از عدمتقارناطلاعاتی ناشی میشود. در این رابطه میلیگرام و رابرت(1982) بر این باورند که اطلاعات نامتقارن دررابطه با درستی عمل نقشآفرین، باوری درباره عمل او به وجود می آوردکه همان شهرت است. همچنین، آنان اظهار میکنند که: " زمانیکه اشخاص راجع به اختیارات یا انگیزههای دیگران نامطمئن هستند، انتظار می رود مقوله شهرت مطرح شود.
افشای اختیاری شرکت نقش مهمی در کاهش عدم تقارناطلاعاتی بین مدیران و سرمایهگذاران برونسازمانی ایفا میکند. منافع حاصل از افشای اختیاری اطلاعات هم برای تامینشونده و هم برای تامینکننده سرمایه، انگیزه افشای داوطلبانه اطلاعات را در مدیران تقویت میکند. در واقع باعث کاهش عدم اطمینان سرمایهگذار و اعتباردهندگان درخصوص بازده شرکت میشود و به دنبال آن منابع مالی شرکت تامین میگردد.
دلایل متعددی درخصوص اینکه شرکتهایی با شهرت بیشتر، افشای اختیاری کیفی بیشتری را منتشر میکنند، عنوان میشود. اولاُ، شرکتهای مشهورتر نسبت به دیگر شرکتها به منظور نشان دادن کیفیت برترشان و به دست آوردن ارزیابیهای مثبت از طرف فعالان بازار و همچنین نگهداشت آن انگیزههای بیشتری به افشای اختیاری دارند. ثانیاُ، در مقایسه با شرکتهای دیگر، شرکتهای مشهورتر، توجه و بررسی عمومی بیشتری را به سمت خود جلب میکنند و این فشار مضاعفی برای انجام رویههایی که ذینفعان را منتفع می سازد از جمله افشای اختیاری با کیفیت و تداوم بیشتر اطلاعات، ایجاد میکند. ثالثاُ، شرکتهایی با شهرت بیشتر نسبت به شرکتهای دیگر، بیشتر در معرض از دست دادن این مزیت هستند، چون شهرت بنای پیچیده ای است که در طی زمان کسب میشود و زمانیکه فرو بریزد، بنا نهادن دوباره آن در برخی از موارد، غیرممکن است. هزینه بالاتر از دست رفتن شهرت شرکتهای مشهورتر نسبت به هزینه اضافی افشای با کیفیت، انگیزه اضافی به افشا را برای این شرکتها ایجاد می سازد(کاو و همکاران،a2013).
براساس مطالعات اکتشافی و مبانی نظری ذکرشده، درحقیقت، تحقیق حاضر به دنبال یافتن پاسخی علمی و درخور به این پرسش است که: " آیا بین رتبهبندی شرکتها براساس شاخصهای مالی و غیرمالیکه نمایندهای از شهرت شرکت است با میزان افشای اختیاری آن رابطه معناداری وجود دارد؟"
3-1- اهمیت و ضرورت موضوع:
شفاف سازی فضای کسب و کار و جایگاه اقتصادی شرکتها، مدیران، سیاستگذاران، سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و سایرین را در شناخت دقیق تر ساختار مالی و اقتصادی صنایع و بنگاههای اقتصادی بزرگ کشور و همچنین تصمیمگیری در زمینههای مختلف اقتصادی یاری میرساند.
این تحقیق میتواند به گسترش ادبیات حسابداری درخصوص رتبهبندی شرکت کمک کند. همچنین، یافتههای این تحقیق میتواند در امر تصمیمگیری مالی برای فعالان بازار سرمایه مفید واقع شود. به نظر میرسد تحقیق حاضر میتواند مدیران را در تصمیمگیری در رابطه با افشای اختیاری اطلاعات و کسب جایگاه برتر و حفظ آن و همچنین سرمایهگذاران، اعتباردهندگان و سایر استفادهکنندگان در تحلیل و مقایسه شرکتها و تصمیمگیریهای اقتصادیشان یاری رساند. به نظر میرسد، نتایج این تحقیق پاسخی درخور این پرسش که آیا کسب جایگاه برتر از نظر شاخصهای مالی و غیرمالی، انگیزهای در مدیر برای افشای بیشتر اطلاعات ایجاد میکند، فراهم نماید.
4-1- پرسشهای تحقیق:
تحقیق حاضر در پی یافتن پاسخی به این سوالات است که:
سوال 1- آیا هرچه رتبه شرکت براساس شاخصهای مالی و غیرمالی بالاتر باشد، میزان افشای اختیاری آن، بیشتر است؟
سوال 2- آیا بین تغییر رتبه شرکت براساس شاخصهای مالی و غیرمالی با تغییر میزان افشای اختیاری، رابطه وجود دارد؟
5-1- فرضیههای تحقیق:
در این تحقیق با توجه به پرسشهای مطرح شده، فرضیههای تحقیق به شرح زیر قابلصورتبندی است:
1- هرچه رتبه شرکت براساس شاخصهای مالی و غیرمالی بالاتر باشد، میزان افشای اختیاری آن، بیشتر است.
2- بین تغییر رتبه شرکت براساس شاخصهای مالی و غیرمالی با تغییر میزان افشای اختیاری رابطه وجود دارد.
6-1- اهداف تحقیق:
تصمیمگیری درست دررابطه با سرمایهگذاری و اعتباردهی توسط سرمایهگذاران و اعتباردهندگان وسایرین از یک سو، همچنین، دررابطه با تامین سرمایه لازم و تخصیص بهینه منابع توسط مدیر از سوی دیگر، موضوع با اهمیتی است که بسیار مورد توجه قرار میگیرد. باتوجه به اینکه تصمیمات بر مبنای یک سری اطلاعات با اتکا گرفته میشود، رتبهبندی و مقایسه شرکتها با استفاده از معیارهای مالی و غیرمالی ، اطلاعات مفیدی را برای سرمایهگذاران و تحلیلگران فراهم میکند تا آنها بتوانند عملیات بنگاه اقتصادی را ارزیابی و موقعیت آن را در طول زمان تحلیل نمایند. همچنین، یافتن رابطهای بین رتبهبندی و سطح افشای اختیاری، انگیزه مدیران را در امر افشای بیشتر اطلاعات به منظور کسب رتبه بالاتر و حفظ آن بالا می برد که این خود، برای استراتژیهای سرمایهگذاری مفید میباشد.
انتظار می رود نتایج این تحقیق برای مدیران که دنبال تامین سرمایه لازم هستند و همچنین، سرمایهگذاران و دیگر فعالان بازار در امر تصمیمگیریهای اقتصادی، مفید واقع شود.
7-1- روش کلی تحقیق:
از آنجا که هدف این تحقیق توسعه دانش کاربردی در یک زمینه خاص است، آزمودن مفاهیم نظری و ذهنی برپایه اطلاعات واقعی و دستیابی به نتایجی قابللمس است، از دیدگاه تقسیم بندی تحقیقات بر حسب هدف، تحقیق کاربردی است.
از جهتی دیگر، براساس چگونگی جمعآوری دادهها، پژوهش حاضر از نوع تحقیقات توصیفی(غیر آزمایشی) است. اجرای تحقیقات توصیفی میتواند صرفا برای شناخت بیشتر شرایط موجود و یا به منظور یاریرساندن به فرایند تصمیمگیری باشد. از این رو فرضیههای تحقیق به گونهای تبیین شدهاندکه روند تغییرات یک متغیر در دو گروه مختلف با یکدیگر را مورد مقایسه قرار میدهد. تحقیق حاضر از نظر دستهبندیهای مختلف تحقیقات توصیفی از نوع توصیفی همبستگی است.
8-1- قلمرو زمانی، جامعه و نمونه آماری:
قلمرو زمانی: از ابتدای سال 87 تا پایان سال 91 میباشد.
جامعه و نمونه آماری: باتوجه به اینکه تاکید بر استفاده از اطلاعات مالی مبتنی بر استانداردهای حسابداری یکسان میباشد، جامعه آماری این پژوهش مشتمل بر کلیه شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران است به شرطی که همه شرایط زیر را داشته باشند:
1- از ابتدای سال 87 در بورس اوراق بهادار تهران پذیرفتهشده و تا پایان سال 91 از فهرست شرکتهای پذیرفتهشده در بورس حذف نشده باشند.
2- برای برخورداری از قابلیت مقایسه دوره مالی آنها منتهی به پایان اسفندماه باشد.
3- طی سالهای 87 تا 91 تغییر سال مالی نداده باشند.
4- از گروه شرکتهای واسطهگری مالی نباشند.
5- در این پژوهش یکی از شاخصهای مالی موردنظر برای رتبهبندی شرکتها، نسبتهای سودآوری میباشد. به همین دلیل شرکتهای نمونه می بایست طی دوره مورد پژوهش زیانده نباشند.
6- به دلیل اینکه یکی از معیارهای غیرمالی مورد استفاده در رتبهبندی، تعداد دفعات معاملات شرکت میباشد، لذا به منظور انتخاب نمونهای همگن، تعداد دفعات معاملات شرکت نباید از 100مرتبه در سال کمتر باشد.
7- نباید در طی دوره تحقیق، توقف عملیات یا تغییر فعالیت داشته باشند.
8- اطلاعات مالی و غیرمالی آنها در دسترس و قابلدریافت باشد.
9-1- روشهای گردآوری دادهها وابزار مورد استفاده برای آن:
در این پژوهش به منظور گردآوری دادههای مورد نیاز از نرمافزار رهاورد نوین و تدبیر پرداز استفاده میشود. پس از جمعآوری دادهها، با استفاده از نرمافزار SPSS مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهد گرفت.
10-1- روشهای تحلیل دادهها:
برای تحلیل آماری دادههای گردآوری شده و آزمون فرضیههای تحقیق از تجزیه و تحلیل رگرسیون چندمتغیری حداقل مربعات ساده(OLS)، محاسبه ضرایب همبستگی و آمارههای F و T استفاده میشود و در صورت لزوم آزمونهای اضافی آماری انجام خواهد شد. همچنین به منظور تعیین اهمیت نسبی معیارهای رتبهبندی، از روش تحلیل عاملی استفاده میشود.
11-1- مدل تحقیق
در این تحقیق به منظور آزمون فرضیه اول از مدل رگرسیونی زیر استفاده میشود:
Disclosure = β0+β1 Rankingi,t + β2 CEO_HOLDi,t + β3 RETi,t + β4 NEG_RETi,t+ β5 STD_RETi,t+β6 MTBi,t+ β7 ln_SIZEi,t+ei,t(1)
که DISCLOSURE سطح افشای اختیاری شرکت میباشد.
RANKING: رتبه شرکت از نظر شاخصهای مالی و غیرمالی است.
CEO_HOLD: نسبتی از سهام در اختیار مدیران که میزان مالکیت بیش از پنج درصد کل سهام شرکت باشد.
RET: میانگین بازدهی سهام شرکت در طول سال مالیt-4 تا t است.
NEG_RET: متغیر کنترلی است که اگر RET منفی باشد برابر یک و در غیراین صورت برابر صفر است.
STD_RET: میانگین انحراف معیار بازدهی روزانه سهام در طول سال مالی t-4 تا t است.
MTB: نسبت ارزش بازار به دفتری است.
Ln SIZE: لگاریتم طبیعی ارزش بازار سهام شرکت است.
i معرف شرکت و t معرف سال مورد بررسی است.
به منظور آزمون فرضیه دوم، ابتدا شرکتهایی از نمونه که در سال t رتبه شان براساس شاخصهای مالی و غیرمالی تغییر یافته، تعیین میشوند. سپس میزان افشای اختیاری این شرکتها برای سال t با میزان افشای اختیاری این شرکتها برای سالt-1 ، مقایسه میشود. برای بررسی رابطه تغییر رتبه شرکت با میزان افشای اختیاری، از رگرسیون چندمتغیری حداقل مربعات ساده برگرفته از مدل اصلی تحقیق(معادله6)، استفاده میشود. بدین منظور تغییرات متغیر وابسته و تغییرات متغیرهای کنترلی در معادله(1) لحاظ میشوند و معادله(2) به دست میآید.
∆Disclosure = β0 +β1 ∆Rankingi,t + β2∆CEO_HOLDi,t + β3 ∆RETi,t + β4∆NEG_RETi,t+ β5∆STD_RETi,t+β6∆MTBi,t+ β7∆ ln_SIZEi,t+ei,t (2)
12-1- شرح متغیرهای تحقیق
متغیر های مورد مطالعه در این تحقیق، شامل متغیر وابسته، متغیر مستقل اصلی و متغیر های مستقل کنترل به شرح زیر می باشند:
الف: متغیر مستقل
متغیر مستقل در این تحقیق، رتبه شرکت از نظر شاخصهای مالی و غیرمالی میباشد. به منظور رتبهبندی از روش امتیازدهی F-SCORE استفاده میشود. در این روش، اطلاعات هر دو سال متغیرهای مورد بررسی باهم مقایسه میشوند. در صورتی که قدرمطلق متغیر مورد نظر نسبت به سال قبل افزایش یافته باشد امتیاز یک و در صورت کاهش امتیاز صفر در نظر گرفته میشود. این عمل در کلیه نمونههای مورد بررسی برای تمامی متغیرها انجام میگیرد. بدین ترتیب نمونههای مورد بررسی از لحاظ متغیرهای مالی دارای امتیازی بین صفر تا نه (تعداد متغیرهای مالی) و از لحاظ متغیرهای غیرمالی دارای امتیازی بین صفر تا یک (تعداد متغیر غیرمالی) خواهند گردید. روش امتیازبندی یک روش متداول در تحقیقات است(پیتروسکی،2000؛ ناین،2003؛ موهنرام،2004؛ مهرانی و همکاران،1383؛ مهرانی و تحریری،1390).
شاخصهای مالی
ترکیب نه علامت بنیادی مالی که چهار بعد مهم شرکت یعنی سودآوری، کارایی عملیاتی، نقدینگی و تصمیمات تامین مالی را مورد اندازهگیری قرار میدهد، رتبه شرکت را براساس شاخصهای مالی مشخص میکند. عدد ترکیبی مالی که F_SCORE مالی نامیده میشود، جمع نه علامت بنیادی مالی مورد محاسبه میباشد. علامت یا عدد ترکیبی مالی به گونهای طراحی شده است که توانایی و استحکام کلی وضعیت مالی شرکت را اندازهگیری میکند.
نمره ترکیبی یا F_SCORE مالی برابر است با مجموع تمامی علائم بنیادی باینری:
مالیF_SCORE= F_∆ROA +F_∆ROE + F_∆TURN + F_∆INVT+ F_∆SLINV + F_∆LIQUID +F_∆LEVG + F_∆DIVEQ + F_∆MARGIN (3)
جدول 1-1، اطلاعات مربوط به شاخصهای مالی و پشتوانه نظری آنها را نشان میدهد که در فصل دوم مختصرا توضیح داده خواهد شد.
جدول1-1: شاخصهای مالی و علائم بنیادی مورد استفاده به منظور رتبهبندی
پشتوانه نظری متغیر تعدیل شده ضریبتعدیل متغیر رتبه
شرط رتبهبندی تعریف عملیاتی نماد متغیر
موهنرام(2004)ناین(2003)- پیتروسکی(2000)پنمن(2000)-آباربانل و بوشی(1993و1997) او و پنمن(1989) a1F_∆ROA a11
0 ∆ROA ≥ 0
∆ROA< 0 ROA= NI/A
∆ROA= ROAt – ROAt-1 ∆ROA تغییر در بازده
دارایی ها
منابع فوق a2F_∆ROE a21
0 ∆ROE≥0
∆ROE<0 ROE= NI/E
∆ROE= ROEt – ROEt-1 ∆ROE تغییر در بازده حقوق صاحبان سهام
ناین(2003) a3 F_∆MARGIN a31
0 ∆MARGIN≥0
∆MARGIN<0 MARGIN = GI/S
∆MARGIN= MARGINt – MARGINt-1 ∆MARGIN تغییر در نسبت سود ناویژه به فروش
ناین(2003) a4 F_∆INVT a40
1 ∆INVT≥0
∆INVT<0 INVT= IN/A
∆INVT= INVTt – INVTt-1 ∆INVT تغییر در نسبت موجودی کالا به مجموع داراییها
ناین (2003)
آلتمن(1968و1997) a5 F_∆TURN a51
0 ∆TURN≥0
∆TURN<0 TURN= S/A
∆TURN= TURNt - TURNt-1 ∆TURN تغییر در گردش مجموع داراییها
ناین(2003)-گیسبون(1998)
آباربانل و بوشی(1997)
لو و تیاگارجان(1993) a6F_∆SLINV a61
0 ∆SLINV≥0
∆SLINV<0 SLINV=S/IN
∆SLINV= SLINVt – SLINVt-1 ∆SLINV تغییر در گردش موجودی کالا
ناین(2003) a7 F_∆LIQUID a71
0 ∆LIQUID≥0
∆LIQUID<0 LIQUID= CA/CL
∆LIQUID= LIQUIDt – LIQUIDt-1 ∆LIQUID تغییر در نسبت جاری
ناین(2003) گیسبون(1998)
آلتمن(1968)-هاریگان(1966
میلر و مودیلیانی(1952) ولست(1966) a8 F_∆LEVG a80
1 ∆LEVG≥0
∆LEVG<0 LEVG= D/E
∆LEVG= LEVGt – LEVGt-1 ∆LEVG تغییردرنسبتبدهی بلندمدت به حقوق صاحبان سهام
ناین(2003) a9 F_∆DIVEQ a91
0 ∆DIVEQ≥0
∆DIVEQ<0∆DIVEQ= DIV/E
∆DIVEQ= DIVEQt – DIVEQt-1 ∆DIVEQ تغییر در بازده سود نقدی
NI=سودخالص، A= کلداراییها، E= حقوقصاحبانسهام، GI= سود ناویژه، S= فروش، INV= موجودیکالا، CA= داراییهای جاری، CL= بدهیهای جاری، D= بدهی بلندمدت، DIV= سودتقسیمی
شاخصهای غیرمالی
شاخص غیرمالی مورد توجه در این پژوهش، رتبه نقدشوندگی شرکتها میباشد.
رتبه ی نقدشوندگی: عددی است که میزان نقد شدن یک سهم در بازار را نشان میدهد.(برای محاسبه این نسبت از مقادیری همچون تعداد خریداران، تعداد دفعات معامله شده، تعداد روزهای معامله شده، حجم معاملات طی دوره و تعداد سهام معامله شده طی دوره و میزان ارزش روز استفاده میشود).
(4) 11تعدادخریداران +1معامله دفعات تعداد+1شده معامله روزهای تعداد+1شده معامله سهام تعداد +1ها معامله حجم+1روز ارزش متوسط = رتبه نقدشوندگیپس از محاسبه فرمول فوق برای هر شرکت یک ضریب محاسبه میشود، سپس با مرتب کردن آن برای شرکت بر اساس بیشترین ضریب ، اولین رتبه و رتبه های بعدی محاسبه میشود.
به منظور محاسبه عدد ترکیبی غیرمالی که F_SCOREغیرمالی نامیده میشود ، رتبه نقدشوندگی هر دو سال شرکت مورد بررسی باهم مقایسه میشوند. در صورتی که شرکت مورد نظر نسبت به سال قبل رتبه بهتری کسب کرده باشد امتیاز یک و در غیر این صورت امتیاز صفر در نظر گرفته میشود.
غیرمالیF_SCORE= F (5) رتبه نقدشوندگی
سپس F_SCORE کلی به دست آمده و شرکتها براساس امتیازبندی، رتبهبندی میشوند.
F_SCORE= F_SCORE مالی +F_SCORE (6) غیرمالی
یک F_SCORE پایین بیانگر یک شرکت با علائم خوب کم است و یک F_SCORE بالا بیانگر این است که اغلب علائم بنیادی شرکت مذکور خوب و مثبت میباشد.
ب: متغیر وابسته
در این تحقیق، سطح افشای اختیاری، به عنوان متغیر وابسته میباشد که براساس شاخصهای پیشنهادی توسط بوتوسان(1997) اندازهگیری میشود. با توجه به تحقیق پارچینی پارچین در سال 1388، تحت عنوان رابطه بین افشای اختیاری و مدیران غیرموظف، شاخصها با اعمال تعدیلاتی تعیین میشوند. در مدل بوتوسان، شاخصهای مورد استفاده از طریق گزارشات راهبری شرکتی و نیز ارقام رتبهبندی شرکتهای آمریکایی استخراج شده بود. به دلیل فقدان دو مورد مذکور در ایران، و با توجه به این که سازمان حسابرسی کتابچه ای تحت عنوان فرمت نمونه گزارشگری منتشر نموده و شرکتها در تهیه و گزارش اطلاعات به شاخصهای مندرج در آن تکیه میکنند، این امر امکان افشای اطلاعات اختیاری در متن صورتهای مالی را محدود نموده است. لذا برای استخراج شاخصهای افشای اختیاری اطلاعات به گزارش فعالیت هیئت مدیره شرکتها اتکا گردید. شاخصها پس از بررسی از نظر الزامی نبودن مطابق استانداردهای حسابداری یا قانونی در شش بخش کلی به شرح ذیل (شامل 70 شاخص) تعیین میشوند. پیشینه اطلاعاتی، خلاصهای از نتایج تاریخی مهم، اطلاعات بخشها، آمارههای کلیدیغیرمالی، اطلاعات پیشبینی، بحث و تحلیل مدیریت. امتیاز افشای اختیاری از تقسیم مجموع امتیاز حاصله از 6 بخش بر کل امتیاز قابل دریافت یعنی 140به دست میآید.جدول 2-1: شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به آماره های کلیدی غیرمالی)
حداکثر امتیاز نحوه امتیازدهی آماره های کلیدی غیرمالی ردیف
20 هر یک 2 امتیاز میانگین حقوق هر کارمند 1
میانگین سن کارکنان کلیدی 2
سهم از بازار محصولات یا خدمات اصلی 3
واحدهای فروش رفته مربوط به محصولات یا خدمات اصلی 4
قیمت فروش هر واحد مربوط به محصولات یا خدمات اصلی 5
میزان رشد در واحدهای فروش رفته مربوط به محصولات یا خدمات اصلی 6
فروش سر به سر مربوط به محصولات یا خدمات اصلی 7
زمان انجام تولید یا تحویل 8
تشریح روشها یا فنون تولید 9
تشریح مشتری ها 10
جدول3-1: شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به پیشینه اطلاعاتی)
حداکثر امتیاز نحوه امتیازدهی پیشینه اطلاعاتی ردیف
34 اطلاعات کیفی 1 امتیاز و اطلاعات کمّی 2 امتیاز خلاصه ای از فعالیتها 1
بیان اهداف و طرح ها 2
بیان کلی استراتژی 3
اقدامات انجام شده در طی سال برای دستیابی به اهداف 4
اقدامات برنامه ریزی شده برای دستیابی در سالهای آتی 5
برنامه زمانی برای دستیابی به اهداف 6
محیط رقابتی 7
تاثیر رقابت بر سودهای جاری 8
تاثیر رقابت بر سودهای آتی 9
توصیف کلی شرکت 10
محصولات یا خدمات اصلی تولید شده 11
مشخصه های ویژه محصولات و خدمات 12
بازارهای اصلی 13
مشخصه های ویژه بازارها 14
تشریح کارخانجات / انبارها 15
ساختار سازمانی 16
چارت سازمانی مدیریت 17
جدول4-1: شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به اطلاعات بخش ها)
حداکثر امتیاز نحوه امتیازدهی اطلاعات بخش ها ردیف
6 هر کدام 1 امتیاز تشریح دارایی ها 1
تشریح بدهی ها یا تامین مالی 2
استهلاک 3
سود عملیاتی 4
سرمایهگذاری 5
تحقیق و توسعه 6
جدول 5-1: شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به بحث و تحلیل مدیریت)
حداکثر امتیاز نحوه امتیازدهی بحث و تحلیل مدیریت ردیف
38 اطلاعات کیفی
1 امتیاز و اطلاعات کمّی
2 امتیاز توضیحاتی در خصوص تغییر در فروشها 1
توضیحاتی در خصوص تغییر در درآمد عملیاتی 2
توضیحاتی در خصوص تغییر در بهای تمام شده کالای فروش رفته 3
توضیحاتی در خصوص تغییر در بهای تمام شده کالای فروش رفته به عنوان درصدی از فروشها 4
توضیحاتی در خصوص تغییر در سود ناخالص 5
توضیحاتی درخصوص تغییردرسود ناخالص بعنوان درصدی ازفروشها 6
توضیحاتی در خصوص تغییر در هزینه های اداری و تشکیلاتی 7
توضیحاتی در خصوص تغییر در هزینه های بهره یا درآمد بهره 8
توضیحاتی در خصوص تغییر در سود ناخالص 9
توضیحاتی در خصوص تغییر در موجودی کالا 10
توضیحاتی در خصوص تغییر در حساب های دریافتنی 11
توضیحاتی در خصوص تغییر در مخارج سرمایه ای 12
توضیحاتی در خصوص تغییر در مخارج تحقیق و توسعه 13
توضیحاتی در خصوص تغییر در سهم از بازار 14
اطلاعات سال جاری 1 امتیاز و اطلاعات روند2 امتیاز تفسیر نسبتهای سوددهی 15
تفسیر نسبتهای ساختار مالی 16
تفسیر نسبتهای نقدینگی 17
تفسیر دیگر نسبتها 18
تفسیر پیشبینی سود هر سهم 19
جدول 6-1: شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به اطلاعات پیشبینی)
حداکثر امتیاز نحوه امتیازدهی اطلاعات پیشبینی ردیف
18 هر کدام 1 امتیاز مقایسه پیشبینی های قبلی سود با سودهای واقعی 1
مقایسه پیشبینی های قبلی فروشها با فروشهای واقعی 2
هر کدام 2 امتیاز تاثیر فرصت های موجود بر فروشها یا سودهای آتی 3
تاثیر پوشش ریسک شرکتها بر فروشها یا سودهای آتی 4
پیشبینی سهم از بازار 5
پیشبینی گردش وجه نقد 6
پیشبینی مخارج سرمایه ای 7
پیشبینی مخارج تحقیق و توسعه 8
پیشبینی سودهای آتی 9
پیشبینی فروشهای آتی 10
جدول7-1: شاخصهای افشای اختیاری (عناصر مربوط به خلاصه ای از نتایج تاریخی مهم)
حداکثر امتیاز نحوه امتیازدهی خلاصه ای از نتایج تاریخی مهم ردیف
24 اطلاعات سال جاری 1 امتیاز، سال چاری و سال قبل 2 امتیاز،
سال جاری و دو سال قبل 3 امتیاز نسبتهای سود دهی 1
نسبتهای ساختار مالی 2
نسبتهای نقدینگی 3
نسبتهای دیگر 4
پیشبینی سود هر سهم 5
سنجش فروشها 6
سنجش سود عملیاتی 7
سنجش سود خالص 8
ج- متغیرهای کنترل:
در این پژوهش ویژگیهایی از شرکت که در مطالعات قبلی به این نتیجه رسیدهاند که با سیاست افشای شرکت همبستگی دارد، به عنوان متغیر کنترلی مدنظر قرار میگیرد.
مالکیت مدیر: به دلیل اینکه مالکیت مدیریت میتواند بر ترجیحات مدیران در خصوص افشا برای ذینفعان تاثیر بگذارد (ناجار و همکاران 2003، هویی و همکاران 2009)، مالکیت مدیران در شرکتهای سهامی (CEO_HOLD) به عنوان متغیر کنترلی لحاظ میشود. هم چنین بمبر و همکاران(2010) یافتند که مدیران ارشد بر سیاست افشای اختیاری تاثیر میگذارند.
متوسط بازدهی سهام: تحقیقات قبلی (لانگ و لاندهولم ،1993؛ ناجار و همکاران،2003؛ برجمن و ریچادهاری، 2008؛ چن و همکاران،2008) بدین نتیجه رسیدند که افشای شرکت با عملکرد آن همبستگی دارد. بنابراین متوسط بازدهی سالانه سهام (RET) برای پنج سال کنترل میشود. هم چنین اگر متوسط بازدهی سالانه سهام منفی باشد، متغیر NEG_RET نیز در معادله منظور میگردد. به علاوه نوسانات عملکرد شرکت، STD_RET، به منظور لحاظ کردن عدم تقارن اطلاعاتی بین شرکت و ذینفعانش، به عنوان متغیر کنترلی در نظر گرفته میشود.
نسبت ارزش بازار به دفتری: به منظور کنترل فرصت های رشد شرکت در معادله لحاظ میشود. چراکه فرصت های رشد نیاز به تامین مالی خارجی ایجاد میکند که آن هم، انگیزه برای افشای اختیاری را افزایش میدهد (فرانکل و همکاران،1995).
اندازه شرکت: تحقیقات قبلی (کازنیک و لو، 1995؛ احمد و کورتیز،1999؛ ثقفی و ملکیان،1376 ) نشان دادند که بین اندازه شرکت و افشای اختیاری رابطه وجود دارد. بنابراین اندازه شرکت به عنوان متغیر کنترلی منظور میشود و برابر است با لگاریتم طبیعی ارزش بازار شرکت.
13-1- شرح واژهها و اصطلاحات تحقیق:
افشاء : افشاء در حالت کلی به معنای انعکاس اطلاعات است. اما حسابداران از این واژه معنای محدودتری را در نظر می گیرند و آن را به معنای انعکاس اطلاعات مالی واحد تجاری در قالب گزارشهای مالی می دانند، که معمولا به صورت سالیانه ارائه میشود(هندریکسن و ون بردا،1386).
افشای داوطلبانه(اختیاری): افشای فراتر از قوانین و استانداردها میباشد. استانداردهای حسابداری اگرچه حداقل میزان افشاء را تعیین کردهاند ولی برای افشای اضافی اطلاعات محدودیتی قائل نمیشوند. در صورتی که مدیریت بتواند با افشای اطلاعات اضافی و داوطلبانه رهنمودهای بهتری را در ارتباط با اهداف و پشم انداز آتی شرکت و استفاده بهینه از منابعی که در اختیار دارد ارائه کند و تصویر شفافتری از وضعیت موجود نشان دهد، در این صورت سرمایهگذاران و سایر استفادهکنندگان از صورتهای مالی می توانند از تدابیر مدیریت آگاه شوند و انتقادات آنها نسبت به عملکرد موسسه برطرف میشود و به آینده موسسه امیدوار میشوند(حسنی،محمد و بشیر حسینی، سیدمحمد،1389).
در این تحقیق معیارهای رتبهبندی به دو دسته کلی شاخصهای مالی و شاخصهای غیرمالی تقسیم میشوند.
شاخصهای مالی: مجموعهای از نسبتهای مالی است که توانایی و استحکام کلی وضعیت مالی شرکت را اندازهگیری میکند و در این تحقیق، شامل نسبتهای سودآوری، کارایی عملیاتی، اهرمها و سودهای تقسیمی و همچنین نقدینگی میباشد.
سودآوری: تحقق سودآوری جاری اطلاعاتی در مورد توانایی تحصیل منابع شرکت فراهم میکند. در این پژوهش از سه متغیر برای اندازهگیری عملکرد شرکت استفاده شده است: تغییرات بازده داراییها، تغییرات بازده حقوق صاحبان سهام، تغییرات نسبت سود ناویژه به فروش.
کارایی عملیاتی: کارایی عبارت است از نسبت نتایج بهدست آمده از عملیات (ستانده) به منابع مصرف شده (داده) و عملیات کارا، عملیاتی است که با استفاده از روشهای بهینه، حداکثر بازده (ستانده) را با صرف حداقل منابع (داده) تامین کند ( سازمان حسابرسی، مصوبات کمیته حسابرسی عملیاتی،1380).
در این پژوهش سه علت برای نشان دادن تغییرات در کارایی عملیات شرکت طراحی شده است: تغییر در موجودی کالا، تغییر در گردش دارایی ها، تغییر در گردش موجودی کالا.
نقدینگی: برای نشان دادن تغییرات در نقدینگی شرکت از تغییر در نسبت جاری استفاده میشود.
اهرم ها و سودهای تقسیمی: به منظور اندازهگیری تغییرات در ساختار سرمایه و سیاست تقسیم سود شرکت، به ترتیب از تغییرات نسبت بدهی بلندمدت به حقوق صاحبان سهام که یکی از نسبتهای اهرم مالی میباشد و تغییرات بازده سود نقدی استفاده می گردد.
شاخص غیرمالی مورد توجه در این پژوهش، رتبه نقدشوندگی شرکتها میباشد.
رتبه ی نقدشوندگی: عددی است که میزان نقد شدن یک سهم در بازار را نشان میدهد.(برای محاسبه این نسبت از مقادیری همچون تعداد خریداران، تعداد دفعات معامله شده، تعداد روزهای معامله شده، حجم معاملات طی دوره و تعداد سهام معامله شده طی دوره و میزان ارزش روز استفاده میشود.
ارزش روز: حاصل ضرب قیمت هر سهم شرکت، در تعداد کل سهام آن شرکت را ارزش روز می گویند. این عدد با توجه به تغییرات روزانه قیمت تغییر میکند.
حجم معاملات: تعداد سهامی است که در یک دوره زمانی مشخص، مورد معامله قرار میگیرد.
تعداد خریداران: شامل تعداد خریداران حقیقی و حقوقی میشود.
14-1- ساختار کلی تحقیق
در این پژوهش، سایر فصول به شرح زیر ارائه میگردد:
فصل دوم) در این فصل ضمن بیان مقدمه، مفاهیم نظری تحقیق تشریح و تبیین میشود. در ادامه با مروری بر ادبیات تحقیق، پژوهشهایی که پیرامون موضوع تحقیق صورت گرفته است، مورد بررسی قرار میگیرد.
فصل سوم) در این فصل روش انجام تحقیق، جامعه و نمونه آماری تشریح میگردد. سپس به بیان قلمرو زمانی تحقیق، فرضیهها و متغیرها پرداخته و در نهایت روش گردآوری اطلاعات و تجزیه و تحلیل دادهها و آزمون فرضیات ارائه میگردد.
فصل چهارم) در این فصل به چگونگی طبقه بندی اطلاعات و تجزیه و تحلیل آنها از طریق به کارگیری روشها و مدلهای آماری مورد استفاده، اشاره میشود و در نهایت نتایج آزمون فرضیهها ارائه میشود.
فصل پنجم) در این فصل ابتدا خلاصه تحقیق ارائه میشود. در ادامه نتایج پژوهش ارائه، ارزیابی و تشریح شده است. سپس محدودیتهای تحقیق ذکر شده و در نهایت پیشنهادی عملی و پیشنهادهایی برای تحقیقات آتی ارائه خواهد شد.
15-1- خلاصه فصل
در این فصل کلیات پژوهش به صورت اجمالی مورد بررسی قرار گرفت؛ به طوری که پس از تشریح و بیان موضوع، ضرورت انجام چنین تحقیقی همراه با اهداف انجام آن ارائه گردید و در ادامه به مدل ریاضی به کار گرفته شده پرداخته شد و فرضیه تحقیق و متغیرهای آن تشریح شدند. به طور کلی می توان گفت فصل حاضر در بر گیرنده خلاصه مفیدی از چارچوب کلی و مطالب فصول آتی این پژوهش میباشد.
1-2- مقدمه
مطالعه ادبیات به منظور تسلط به مبانی نظری و متغیرهای مورد استفاده پشتوانه نظری ایجاد میکند. در واقع پیشینه تحقیق ما را با پژوهش های دیگران، حوزه های مورد مطالعه، روش تحقیق، مدلهای مورد استفاده و نتایج کار آشنا می سازد (جان دیویی، به نقل از حساس یگانه(1387)).
افزون بر آن وقتی محقق پیشینه و ادبیات تحقیق را موشکافانه مورد مطالعه قرار میدهد درباره موضوع مورد مطالعه نسبت به دیگران آگاهی بیشتری پیدا میکند. به عبارتی با مطالعه عمیق، نسبت به موضوع وسعت نظر پیدا میکند. هم چنین مطالعه پیشینه و ادبیات تحقیق موجب میشود تا خلا و کمبود تحقیقاتی درباره این موضوع در ایران روشن تر شود. به علاوه پیشینه تحقیق کمک خواهد کرد تا محک و معیاری برای مقایسه یافته های تحقیق حاضر با یافته های تحقیقات قبلی ایجاد شود.
بنابراین با توجه به اصول علمی تحقیق، لازم است در این فصل، مروری بر ادبیات تحقیق انجام پذیرد. لذا با توجه به هدف اصلی تحقیق که عبارت است از " یافتن رابطه ای بین رتبهبندی شرکت بر اساس شاخصهای مالی و غیرمالی با سطح افشای اختیاری"، واژگان کلیدی تحقیق، مشخص و تعریف شده و در مورد هر بخش، مروری بر مبانی نظری مربوطه ارائه خواهد شد.
2-2- رتبهبندی
1-2-2- تعریف رتبهبندی
ﻣﻨﻮﭼﻬﺮ ﻓﺮﻫﻨﮓ ( 1371) رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی را آراﺳﺘﻦ و ﺑﻪ ردﯾﻒ درآوردن ﻣﻌﻨﯽ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی ﻧﯿﺰ ﺑﺮ اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ از ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪادی ﮔﺰﯾﻨﻪ دﻻﻟﺖ دارد. در ﺑﺴﯿﺎری از ﻣﻮارد ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻧﺘﺨﺎب ﯾﮏ ﮔﺰﯾﻨﻪ از ﺑﯿﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﺤﺪودی ﮔﺰﯾﻨﻪ (ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮی) ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﻣﺮﺗﺐ ﻧﻤﻮدن آﻧﻬﺎ (رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی) ﺑﺮ ﺣﺴﺐ اوﻟﻮﯾﺖﻫﺎ و ﻣﺰاﯾﺎی ﻫﺮ ﯾﮏ ﺑﺮ دﯾﮕﺮی اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻً ﺑﺮ ﺣﺴﺐ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﺧﺎﺻﯽ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﺷﻮد. ﺑﺪﯾﻦ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ ﻫﺮ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﮔﺰﯾﻨﻪ دﯾﮕﺮ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه و ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﺑﺮﺗﺮی ﻫﺮ ﯾﮏ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ دﯾﮕﺮی اﻧﺘﺨﺎب درﺳﺘﯽ اﻧﺠﺎم دﻫﺪ. ﺑﻄﻮر ﮐﻠﯽ در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺣﻞ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﺟﻬﺎن واﻗﻌﯽ ﮐﻪ دارای ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎی ﻣﺠﺰا از ﻫﻢ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮﻧﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺘﻨﺎﻫﯽ از ﮔﺰﯾﻨﻪﻫﺎ را اﻧﺘﺨﺎب، اوﻟﻮﯾﺖﺑﻨﺪی و رﺗﺒﻪدﻫﯽ ﮐﻨﺪ(شیه و همکاران،2007). ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ اراﺋﻪ روﺷﯽ ﮐﻪ ﺑﺘﻮاﻧﺪ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی و در ﻧﺘﯿﺠﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی و اﻧﺘﺨﺎب را ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﺪ و از ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ اﻃﻤﯿﻨﺎن ﺑﺎﻻﺗﺮی ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﺎﺷﺪ، ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﯿﺖ اﺳﺖ.
ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاری، ﮐﻪ اﻗﺘﺼﺎد داﻧﺎن آﻧﺮا ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ اﻗﺘﺼﺎدی ﻣﯽ داﻧﻨﺪ، از ﺟﻤﻠﻪ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎﺗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در آن ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران و ﻣﺸﺎوران ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﺗﻔﮑﯿﮏ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ، ﻫﻤﭽﻨﯿﻦ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﻣﺎﻟﯽ آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺗﺎ ﺑﺎ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﯾﻦﻫﺎ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﻋﺎﯾﺪ ﺧﻮد ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی در ﺑﺤﺚ ﻣﺎﻟﯽ در ﻓﺮﻫﻨﮓ ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮم اﻗﺘﺼﺎدی، ﻣﺮﺗﺐ ﮐﺮدن ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ، ﮐﯿﻔﯿﺖ ﮐﺎراﯾﯽ و ﺑﻬﺮه وری ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺷﺪه اﺳﺖ.
2-2-2- رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺮﮐﺖﻫﺎ
رﺗﺒﻪﺑﻨﺪی ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻳﻜﻲ از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﺑﺰارﻫﺎی ﺗﺒﻴﻴﻦ ﻧﻘﺎط ﻗﻮت و ﺿﻌﻒ و ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ ﻓﺮﺻﺖﻫـﺎ وﺗﻬﺪﻳﺪﻫﺎی ﺑﻴﺮوﻧﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﻪﺷﻤﺎر ﻣﻲآﻳﺪ(ﻗﺪرﺗﻴﺎن ﻛﺎﺷﺎن ، اﻧﻮاری رﺳﺘﻤﻲ ،1383). اﻣﺮوزه ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﻣﺠﻠﻪﻫﺎی ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن داﺧﻠﻲ وﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ اﻣﺮ رﺗﺒﻪﺑﻨﺪی ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻣﺒﺎدرت ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ رﺗﺒﻪﺑﻨﺪیﻫﺎ ﺑﺎ روشﻫـﺎ و ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎیﻛﻤّﻲ و ﻛﻴﻔﻲ ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻫﺪﻓﻲ ﻛﻪ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫـﺎی ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه دﻧﺒﺎل ﻣﻲﻛﻨﻨﺪ، اﻧﺠﺎمﻣﻲﮔﻴﺮد. از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ اﻳﻦ ﻣﺆﺳﺴﻪﻫﺎ و ﻣﺠﻠﻪﻫﺎ را ﻣﻲﺗﻮان ﺑﻪ ﻓـﻮرﺑﺲ، ﻓـﻮرﭼﻦ، ﺑﻴـﺰﻧﺲ وﻳـﻚ، و اﻳﻨﺪاﺳﺘﺮی وﻳﻚ در ﺧﺎرج و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻮرس اوراق ﺑﻬﺎدار ﺗﻬﺮان و ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺻﻨﻌﺘﻲ در داﺧﻞ ﻛﺸﻮر اﺷﺎره ﻛﺮد (اﻧﻮاری رﺳﺘﻤﻲ و ﺧﺘﻦ ﻟﻮ ،1385). رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی ﺷﺮﮐﺖ ها ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮی در ﺟﻬﺖ اﻧﺘﺨﺎب ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ اﻧﺠﺎم ﻣﯽﮔﯿﺮد . در ﻧﺘﯿﺠﮥ رﺗﺒﻪ ﺑﻨﺪی، اوﻟﻮﯾﺖﻫﺎ و ﺑﺮﺗﺮیﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه ﻟﺬا، ﻣﯽ ﺗﻮان ﻣﻮﻓﻖﺗﺮﯾﻦ ﺷﺮﮐﺖ را اﻧﺘﺨﺎب ﻧﻤﻮد و ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری درﺳﺘﯽ اﻧﺠﺎم داد. اﻣﺎ آﻧﭽﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﺸﮑﻞ اﺻﻠﯽ ﻣﺪﯾﺮان اﻣﺮوزی ﺗﻌﺮﯾﻒ ﻣﯽﺷﻮد، ﻣﻮاﺟﻬﻪ و ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺤﯿﻄﯽ اﺳﺖ(آگلوپولوس و همکاران،2007). در اﯾﻦ ﻣﯿﺎن ﻧﻬﺎدﻫﺎی اﻃﻼع رﺳﺎﻧﯽ ﺑﺎ اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت ﺑﻪ ﻣﻮﻗﻊ، ﺻﺤﯿﺢ، ﻣﻨﺎﺳﺐ و ﻣﺮﺑﻮط، ﺗﺼﻤﯿﻢﮔﯿﺮان را دراﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻤﺎتﺧﻮدﮐﻤﮏ ﻣﯽﮐﻨﻨﺪ. ﻣﻮﺳﺴﺎت رﺗﺒﻪﺑﻨﺪیﮐﻨﻨﺪه ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎ از اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﻮﺳﺴﺎت ﻫﺴﺘﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻘﺶ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻤﯽ در ﻣﺤﯿﻂ ﺻﻨﻌﺖ اﯾﻔﺎ ﻣﯽ ﮐﻨﻨﺪ. اﯾﻦ ﻣﻮﺳﺴﺎت از ﻃﺮﯾﻖ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺷﺮﮐﺖﻫﺎی ﺑﺮﺗﺮ ﺻﻨﻌﺖ، ﻣﻮﻗﻌﯿﺖ آﻧﻬﺎ را در ﻣﺤﯿﻂ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﺷﺎﺧﺺﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎی ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺸﺨﺺ ﻣﯽﻧﻤﺎﯾﻨﺪ. اﯾﻦ اﻣﺮ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﯽ ﺷﻮد ﺗﺎ از ﯾﮏ ﻃﺮف ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺿﻌﯿﻒ ﺻﻨﻌﺖ، ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﺑﺮﺗﺮﯾﻦ ﻫﺎ ﺗﺸﺨﯿﺺ داده و اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای رﺳﯿﺪن ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را ﺗﺪوﯾﻦ ﮐﻨﻨﺪ و از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ، ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎی ﺑﺮﺗﺮ ﺑﺎ ﺗﻌﺮﯾﻒ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺗﺮی ﺧﻮد را ﻣﺴﺘﺤﮑﻢ ﺗﺮ ﮐﻨﻨﺪ. در ﮐﻨﺎر اﯾﻦ ﻣﻮارد، اراﺋﻪ اﻃﻼﻋﺎت، ﻓﺮﺻﺘﯽ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮای ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاران در ﺟﻬﺖ ﺳﺮﻣﺎﯾﻪﮔﺬاری ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽﮐﻨﺪ. ﻣﺠﻤﻮع اﯾﻦ ﻣﻮارد ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ اﻓﺰاﯾﺶ رﻗﺎﺑﺖ در ﺑﺎزار ﺷﺪه، ﻓﻮاﯾﺪ ﻓﺮاواﻧﯽ ﺑﻪ ﻫﻤﺮاه ﻣﯽآورد و ﺑﻄﻮرﮐﻠﯽ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﯽﺷﻮد (قلی زاده،1383).
از ﻣﻬﻢﺗﺮﻳﻦ ﻓﻬﺮﺳﺖﻫﺎی رتبهبندی ﻣﻲﺗﻮان ﻓﻬﺮﺳﺖ 1000 ﺷﺮﻛﺖ ﺑﺮﺗﺮ که شامل 1000 شرکت بزرگ آمریکایی از نظر درآمدزایی است، را نام برد. رتبهبندی این شرکتها بر اساس معیارهای توانایی جذب و نگهداشت نیروی انسانی ماهر، کیفیت مدیریت، مسئولیت پذیری اجتماعی و توجه به محیط زیست ، خلاقیت و نوآوری ، کیفیت تولیدات یا خدمات، ، ارزش سرمایهگذاری بلند مدت، صحت مالی، استفاده بهینه از منابع و اثربخشی در تجارت جهانی انجام می پذیرد. هم چنین فهرست اس اند پی 500 فهرستی از 500 سهام برتر در بازار بورس نیویورک است که جهت مقایسه معاملات و خرید و فروش سهام و جهت ارزیابی عملکرد شرکتهای بزرگ استفاده میشود.
3-2- شاخصهای مهم رتبهبندی شرکتها
مطالعات جانسون و سوئنن درباره ی شاخصهای شرکتهای موفق نشان داد که بین رتبهبندی شرکتها بر اساس معیارهای ارزیابی عملکرد و معیارهای مالی رابطه معنادار وجود دارد. حسن زاده و همکاران(2010) در بررسی های خود دریافتند که بین نسبتهای مالی شرکتها و تصمیم گیری مدیران در دادن اعتبار از طرف بانک ارتباط معناداری وجود دارد. لو و تیاگاراجان (1993) نیز با پیگیری مطالعات پنمن و استفاده از نسبتهای مالی نتیجه گرفتند که علائم بنیادی با بازده سهام ارتباط دارد. همچنین یافته های نایف و همکاران (2000)حاکی از این است که اگر چه اطلاعات مالی در پیشگویی بازگشت سرمایه در آینده نقش مهمی ایفا می کند، ولی تاثیر هر کدام از این شاخصهای مالی به شرایط بازار بستگی دارد و تحت این شرایط ممکن است تاثیر فاکتورهای فوق ناپایدار باشد.خلیلی عراقی به معرفی چندین معیار در تصمیم گیری اشاره کرده و می گوید که شاخصهای مختلف، متناسب با نوع رتبهبندی استفاده می شود.
4-2- ﻣﺪلﻫﺎی رﺗﺒﻪﺑﻨﺪی ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ
در پژوهشها جهت رتبهبندی شرکتها از روشها و مدلهای مختلفی استفاده میشود که تعدادی از آنها شرح داده خواهد شد.
1-4-2- تجزیه و تحلیل بنیادی
در ﺳﺎل1998 آباربانل و بوشی، ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻔﻴﺪ ﺑﻮدن ﺗﻐﻴﻴﺮات در روﻧـﺪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎی ﻣﺎﻟﻲ ﺑﻨﻴﺎدی در ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺳﻮد ﻫﺮ ﺳﻬﻢ اﻧﺠﺎم دادﻧﺪ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﻧﺸﺎن داد ﻛـﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫـﺎی ﻣﻮﺟـﻮدی ﻛـﺎﻻ، ﺣﺎﺷﻴﻪ ﻧﺎﺧﺎﻟﺺ ﺳﻮد، ﻧﺮخ ﻣﺆﺛﺮ ﻣﺎﻟﻴﺎت، ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺳﻮد و ﻧﻴﺮوی ﻛﺎر ﺑﺎ ﺳـﻮد ﭘـﻴﺶ ﺑﻴﻨـﻲ ﺷـﺪه ﻳـﻚ ﺳـﺎل ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲ داری دارﻧﺪ، اﻣﺎ ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎی ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎی اداری و ﻓﺮوش و ﮔﺰارش ﺣﺴﺎﺑﺮﺳﻲ ارﺗﺒﺎط ﻣﻌﻨﻲ داری ﻧﺪاﺷﺘﻨﺪ.
ﺗﺤﻘﻴﻘﻲ دﻳﮕﺮی در ﺳﺎل 2003ﺗﻮﺳﻂ ناین اﻧﺠـﺎم ﺷﺪکه راﺑﻄـﻪ ﺑـﻴﻦ اﻃﻼﻋﺎت ﺣﺴﺎﺑﺪاری و ﺑﺎزده ﺳﻬﺎم را ﻃﻲ ﻳﻚ دوره ده ﺳﺎﻟﻪ در ﺑﻮرس ﺗﻮﻛﻴﻮ مورد ﺑﺮرﺳﻲ قرار گرفت. ﻣﺤﻘـﻖ ﺳﻪ دﺳﺘﻪ ﻣﺘﻐﻴﺮ را ﻛﻪ ﺑﻴﺎنﻛﻨﻨﺪه ﻛﺎراﻳﻲ ﻋﻤﻠﻴﺎﺗﻲ، ﺳﻮدآوری و ﺳﻴﺎﺳﺖ ﻣﺎﻟﻲ اﺳﺖ، ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داده اﺳﺖ. ﺑﺮاﺳﺎس ﺗﻔﺴﻴﺮی ﻛﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮان از ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎی ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ دارﻧﺪ، ﻣﺤﻘﻖ ﻳﻚ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ را ﺑﺮای ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ، ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ از ﻧﻈﺮﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮان ﻣﺜﺒﺖ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ آن ﻋﺪد 1 و اﮔﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ آن ﻋﺪد ﺻﻔﺮ اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ. ﻣﺠﻤﻮع اﻳـن اﻋﺪاد ﺻﻔﺮ و ﻳﻚ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺖ، اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ آن در ﻫﺮ ﺳﺎل ﻣﻲﺑﺎﺷـﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑـﺎﺗﻮﺟﻪ ﺑـﻪ اﻳﻨﻜﻪ 8 ﻣﺘﻐﻴﺮ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪاﻧﺪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺻﻔﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ آن 8 ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. ﻣﺤﻘﻖ در اداﻣﻪ راﺑﻄﻪ اﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ را ﺑﺎ ﺑـﺎزده ﺳـﻬﺎم ﻣـﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮار داده اﺳﺖ ﻛﻪ اﻳﻦ راﺑﻄﻪ ﻃﻲ دوره ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﻲ، ﻣﻌﻨﻲ دار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺳﻬﺎم دارای اﻣﺘﻴﺎز ﺑﺎﻻ، 11% ﺑﻴﺶ از ﺑﺎزار ﺑﺎزدﻫﻲ ﻛﺴﺐ ﻣﻲﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺎ اﻳﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﻫﺎ در ﻧﻬﺎﻳﺖ ﺑﻪ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻲرﺳﺪ ﻛـﻪ ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ بنیادی در ﭘﻴﺶﺑﻴﻨﻲ ﺑﺎزده آﺗﻲ ﺳﻬﺎم ﻣﻔﻴﺪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﻣﺤﻘﻖ دﻳﮕﺮی ﺑﻨﺎم جوزف دی پیتروسکی در ﺳﺎل 2000 ﺑﻪ دﻧﺒﺎل ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ اﻳﻦ ﺳـﺆال ﺑﺮآﻣﺪ ﻛﻪ آﻳﺎ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ بنیادی در ﻣﻮرد ﭘﺮﺗﻔﻮی ﺑﺰرﮔﻲ از ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ارزﺷﻲ (ﻧﺴﺒﺖ ارزش دفتری به بازار ﭘﺎﻳﻴﻦ) ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﻴﺰان ﺑﺎزده ﺗﺤﺼﻴﻞ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳـﺮﻣﺎﻳﻪﮔـﺬار را اﻓـﺰاﻳﺶ دﻫـﺪ؟ ﻫـﺪف اﻳـﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ آن اﺳﺖ ﻛﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاران ﻣﻲﺗﻮاﻧﻨﺪ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮی ﻧﻤﺎﮔﺮﻫﺎی ﺳﺎدهای ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎﻟﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ، ﻳﻚ ﭘﺮﺗﻔﻮی ارزﺷﻲ ﻗﻮی ﺗﺮی اﻳﺠـﺎد ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﻫﺪﻓﻲ ﻋﻤﻠﻲ ﺑﺎﺷﺪ، ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ از ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻣﻲﺑﺎﻳﺴﺘﻲ ﺑﺎزده ﻛﺴـﺐ ﺷـﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬار ارزﺷﻲ را اﻓﺰاﻳﺶ دﻫﺪ. ﻣﺤﻘﻖ ﻳﻚ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ را ﺑﺮای ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮده اﺳﺖ ﺑﺪﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﻛﻪ اﮔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮات در ﻳﻚ ﻣﺘﻐﻴﺮ از ﻧﻈﺮ ﺗﺤﻠﻴﻞﮔﺮان ﻣﺜﺒﺖ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ آن ﻋﺪد 1و اﮔﺮ ﻣﻨﻔﻲ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﻮد ﺑﻪ آن ﻋﺪد ﺻﻔﺮ اﺧﺘﺼﺎص داده اﺳﺖ . ﻣﺠﻤﻮع اﻳـﻦ اﻋـﺪاد ﺻﻔﺮ و ﻳﻚ ﺑﺮای ﻫﺮ ﺷﺮﻛﺖ، اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ آن درﻫﺮ ﺳﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﻳﻨﻜﻪ 9 ﻣﺘﻐﻴﺮ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ اﻧﺪ ﻛﻤﺘﺮﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ ﻳﻚ ﺷﺮﻛﺖ ﺻﻔﺮ و ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ آن 9 ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد. در اداﻣﻪ ﻣﺤﻘﻖ ﺑﺎ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮی ﺷﺎﺧﺺ ﻣﻴﺎﻧﻪ، ﺷﺮکتهای دارای اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﻦ 4-0 را ﺑـﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺮکتهای ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ و ﺷﺮکتهای دارای اﻣﺘﻴﺎز ﺑﻴﻦ 9-5 را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺷﺮﻛﺖ ﻣﻮﻓﻖ ﺗﻠﻘﻲ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳـﺪ .در ﺗﺄﺋﻴﺪ ﻛﺎرآﻣﺪی ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺮﻛتهای ﻣﻮﻓﻖ از ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ، ﻣﺤﻘﻖ ﺑﻪ ﻧﺘﺎﻳﺞ زﻳﺮ دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺖ :
1) ﻣﻴﺎﻧﮕﻴﻦ ﺑﺎزده ﻛﺴﺐ ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬار ارزﺷﻲ، ﺑـﺎ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰﺳﺎزی و اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎی ارزﺷﻲ ﻣﻮﻓﻖ، ﺣﺪاﻗﻞ 7.5 درﺻﺪ ﺳﺎﻻﻧﻪ اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ.
2) اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺳﺮﻣﺎﻳﻪﮔﺬاری، ﻛﻪ ﺳﻬﺎم ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ را ﻣﻲﺧﺮد و ﺳﻬﺎم ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ را ﻣﻲﻓﺮوﺷﺪ، ﺑﺎ ﺑﺮرﺳﻲ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه در ﻃﻲ ﺳﺎلﻫﺎی1976ﻟﻐﺎﻳﺖ 1996 ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﺰﺑﻮر ﻣﻮﺟﺐ ﻛﺴﺐ ﺑﺎزده ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﺳﺎﻻﻧﻪای ﺑﺎﻟﻎ ﺑﺮ23درﺻﺪ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ.
3) ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻣﺘﻤﺎﻳﺰﺳﺎزی ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎ و ﺗﻔﻜﻴﻚ آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﻳﻚ روﻳﻜﺮد ﺧﺎص ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺻﻮرتﻫﺎیﻣﺎﻟﻲ ﻣﺤﺪود ﻧﻤﻲﮔﺮدد. ﺑﻠﻜﻪ ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻣﺎﻟﻲ ﺗﺎرﻳﺨﻲ و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﺟﺎﻳﮕﺰﻳﻦ و ﺗﻜﻤﻴﻠﻲ ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ در ﻣﺘﻤﺎﻳﺰﺳﺎزی ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﻧﻴﺰ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﺎﺷﻨﺪ . ﻣﺤﻘﻖ ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ درﻳﺎﻓﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺑﻨﻴﺎدی ﺟﻬﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ارزﺷﻲ ﻗﻮی و ﺿﻌﻴﻒ در ﻣﺤﻴﻂﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺟﺮﻳﺎن اﻃﻼﻋﺎت ﻛﻨﺪ اﺳﺖ، ﺑﻴﺸﺘﺮﻳﻦ اﺛﺮﺑﺨﺸﻲ را دارد و ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﺗﻤﺎﻳﺰ ﺑﻴﻦ ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ و ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺣﺎﺻﻞ از اﻳﻦ اﺳﺘﺮاﺗﮋی، ﺣﺎﻛﻲ از آن اﺳﺖ ﻛـﻪ ﺑﺎزار ﺑﮕﻮﻧﻪ ای ﻛﺎرا ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻋﻼﻳﻢ ﻣﺎﻟﻲ ﮔﺬﺷﺘﻪ را در ﻗﻴﻤﺖﻫﺎی ﺟﺎری ﺳﻬﺎم ﻣﻨﻌﻜﺲ ﻧﻤﺎﻳﺪ. ﻟـﺬا در ﻧﻬﺎﻳـﺖ ﭘﻴﺘﺮوﺳﻜﻲ در اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻧﺸﺎن داد ﻛﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ بنیادی ﺑﺮای ﺷﺮﻛﺖﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﻧﺴـﺒﺖ ارزش دﻓﺘﺮی ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎزار ﺑﺎﻻﺗﺮی دارﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﻴﻴﺮ در ﭼﮕﻮﻧﮕﻲ ﺗﻮزﻳﻊ ﺑﺎزده ﻣﻲ ﮔﺮدد. .
ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ او ﻧﺸﺎن داد ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ از ﻧﻈﻢ ﻋﻼﻳﻢ ﻣﺎﻟﻲ بنیادی ﻗﻮی و دارای ﻧﺴﺒﺖ B/M ﺑﺎﻻﺗﺮی ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺑﻪ ﻃـﻮر ﻣﺘﻮﺳﻂ ﺑﺎزدﻫﻲ ﺑﺎﻻﺗﺮی را ﻛﺴﺐ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ .
در راﺳﺘﺎی ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻴﺘﺮوﺳﻜﻲ ﻣﺤﻘـﻖ دﻳﮕـﺮی ﺑﻨـﺎم موهنرام در ﺳﺎل 2004، ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺑﻜﺎرﮔﻴﺮی اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺗﺠﺰﻳﻪ و ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺻﻮرتﻫﺎی ﻣﺎﻟﻲ در ﻣـﻮرد ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎی ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ارزش دفتری به بازار ﭘﺎﻳﻴﻦ، ﺟﻬﺖ ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﻣﻮﻓﻖ از ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ را ﻣـﻮرد آزﻣﻮن و ﺑﺮرﺳﻲ ﻗﺮارﻣﻲدﻫﺪ. ﻣﺤﻘـﻖ ﺷﺎﺧﺼﻲ ﺑﻨﺎم G-Score را ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار داده ﻛـﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎی بنیادی ﺳﻨﺘﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻴﺰان ﺳﻮدآوری، ﺟﺮﻳﺎﻧﺎت وﺟﻮه ﻧﻘﺪ و ﺷﺎﺧﺺﻫﺎی ﻣﻨﺎﺳﺒﻲ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺛﺒﺎت در ﺳﻮدآوری و رﺷﺪ ﻣﺨﺎرج ﺗﺤﻘﻴﻖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ، ﻣﺨﺎرج ﺳﺮﻣﺎیه ای و ﻫﺰﻳﻨﻪﻫﺎی ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﺑـﺮای ﺷﺮﻛﺖ ﻫﺎی رﺷﺪی ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﻧﺤﻮه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻣﺘﻴﺎز ﻣﺎﻟﻲ و ﺗﻔﻜﻴﻚ ﺷﺮﻛﺘﻬﺎ ﺑـﻪ ﻣﻮﻓﻖ و ﻧﺎﻣﻮﻓﻖ ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﺤﻘﻴﻖ آﻗﺎی ﺟﻮزف ﭘﻴﺘﺮوﺳﻜﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﺤﻘﻖ درﻳﺎﻓﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﺧﺮﻳﺪ ﺳﻬﺎم ﺷﺮﻛﺘﻬﺎی ﺑﺎ G-Score ﺑﺎﻻ و واﮔﺬاری ﺳﻬﺎم ﺷﺮﻛﺘﻬﺎی ﺑﺎ G-Score ﭘﺎﻳﻴﻦ ﺑﻄﻮر ﻣﺪاوم ﺑﺎزده ﻏﻴﺮﻋﺎدی ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ ای را اﻳﺠﺎد ﺧﻮاﻫﺪ ﻧﻤﻮد. از اﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ اﻳﻦ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺮاﺗﮋی ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻋﻼﻳﻢ بنیادی ﺑـﺮای ﺷﺮﻛﺖﻫﺎی ﺑﺎ ﻧﺴﺒﺖ ارزش دﻓﺘﺮی ﺑﻪ ﻗﻴﻤﺖ ﺑﺎزار ﭘﺎیین ﻣﻲﺗﻮاﻧﺪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻛﺴﺐ ﺑﺎزده ﻏﻴﺮﻋﺎدیﺷﻮد.
مهرانی و همکاران (1383) در تحقیق خود با عنوان استفاده از اطلاعات تاریخی مالی و غیرمالی جهت تفکیک شرکتهای موفق از ناموفق، از تجزیه و تحلیل بنیادی استفاده کردند. در تحقیق آنان شش متغیر به عنوان متغیرهای مستقل و یک متغیر به عنوان متغیر تابع مورد استفاده قرار گرفته است. متغیرهای مستقل عبارتند از فروش، سود خالص، بازده حقوق صاحبان سهام، حجم معاملات، تعداد دفعات معامله و تعداد خریداران است. سه متغیر اول به عنوان متغیرهای مالی و سه متغیر دوم به عنوان متغیرهای غیرمالی نامگذاری گردیدهاند. متغیر تابع میزان بازده شرکت است. آنان به این نتیجه رسیدند که بین متغیرهای مالی و غیرمالی با بازده سهام همبستگی وجود دارد.
همچنین مهرانی و تحریری (1390) در بررسی رابطه رتبهبندی شرکتهابراساس شاخصهای مالی با بازده سهام از تجزیه و تحلیل بنیادی جهت رتبهبندی شرکتها استفاده نمودند. هدف اصلی تحقیق آنان بررسی رابطه بین اطلاعات حسابداری و بازده سهام برای شرکتهای پذیرفتهشده در بورس اوراق بهادار تهران طی سالهای 1380 تا 1384 میباشد. در تحقیق آنان یک نمره ترکیبی مالی برای پوشش چهار ویژگی مهم شرکت یعنی سودآوری، کارایی عملیاتی، نقدینگی و سودهای تقسیمی و اهرم ها طراحی شد. نتایج تحقیق آنان نشان میدهد که بیشترین همبستگی نمره ترکیبی با بازده یک سال بعد میباشد. هم چنین شرکتهای موفق(با نمره ترکیبی بالا) بازده بیشتری نسبت به شرکتهای ناموفق (با نمره ترکیبی پایین) کسب کردند. به علاوه نتایج به دستآمده نشان میدهد که شدت رابطه بین بازده یک سال بعد و نمره ترکیبی از شدت رابطه بین بازده یک سال بعد و بازده سال جاری بیشتر است. بدین ترتیب نمره ترکیبی قدرت پیشبینی کنندگی بیشتری برای بازده آتی در مقایسه با بازده جاری دارد. اما بطور کلی دو متغیر نمره ترکیبی و بازده سال جاری می توانند 10.5 درصد تغییرات بازده سال بعدرا توجیه نمایند.
2-4-2- ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻮﺷﺸﻲ دادهﻫﺎ (DEA)
در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻮﺷﺸﻲ دادهﻫﺎ ﺑﺮای ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ واﺣﺪﻫﺎی ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮی ﺑﺎﻳﺪ ﺷـﺎﺧﺺﻫـﺎ را ﺑﻪ دو ﮔﺮوه "دادهﻫﺎ و ﺳﺘﺎدهﻫﺎ" ﻃﺒﻘﻪﺑﻨﺪی ﻧﻤﻮد. ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛـﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ درﺻﺪد "ﺣﺪاﻗﻞ" ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺒﺎت در ﺳﺘﺎدهﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ورودیﻫﺎ و ﻣﺘﻐﻴﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫـﺎ در ﺻﺪد "ﺣﺪاﻛﺜﺮﻛﺮدن" آﻧﻬﺎ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﺑﺎ ﻓﺮض ﺛﺒﺎت در دادهﻫﺎ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺧﺮوﺟﻲ ﻳـﺎ ﺳﺘﺎده آورده میشود.(قلی زاده،1383)
در ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻮﺷﺸﻲ دادهﻫﺎ، ﻓﺮض ﻣﻲﺷﻮد ﻛﻪ n واﺣﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮی (j =1,…n) ،وﺟﻮد دارد. ﻛﻞ واﺣﺪﻫﺎی ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻧﺪه ﺑﻪوﺳﻴﻠﻪ J ﻣﺸﺨﺺ ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻋﻤﻠﻜﺮد ﻫﺮ ﻛﺪام از آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺒﺪﻳﻞ m داده (xij ﺑﺮای i=1,…,m) ﺑﻪ k ﺳﺘﺎده (yrj برای r=1,…,k) ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻲﺷﻮد. ﺑﺮای ﺗﻌﻴﻴﻦ اﻣﺘﻴﺎز ﻛﺎراﻳﻲ واﺣﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﮔﻴﺮﻧﺪه p ام از رواﺑﻂزﻳﺮ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲﺷﻮد.اﻳﻦ روش ﻧﻴﺎزﻣﻨﺪ ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻤﻲﺑﺎﺷﺪ. ﺗﺤﻠﻴﻞ ﭘﻮﺷﺶ دادهﻫﺎروش ﻏﻴﺮ ﭘﺎراﻣﺘﺮی اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﻧﺴﺒﻲ واﺣﺪﻫﺎ را در ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ارزﻳﺎﺑﻲ ﻣﻲﻛﻨﺪ. دراﻳﻦ ﺗﻜﻨﻴﻚ ﻧﻴﺎزی ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﺷﻜﻞ ﺗﺎﺑﻊ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻧﻴﺴﺖ و ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ در ﺗﻌﺪاد ورودﻳﻬﺎ وﺧﺮوﺟﻴﻬﺎ ﻧﻴﺴﺖ.
Minimaize θ
j=1nxij λj ≤ x ip i= 1,…,m , j=1,…,n
j=1ny rj λj ≥ y rp r=1,…,s
Λj ≥ 0
θ: ﺿﺮﻳﺐ ﻛﺎراﻳﻲ واﺣﺪ ﺗﺼﻤﻴﻢﮔﻴﺮی
λij: ﺿﺮﻳﺐ وزﻧﻲ ﺑﺮای ﻫﺮ داده و ﺳﺘﺎده
ij x: ﻧﻬﺎده i ام ﺑﺮای واﺣﺪj ام
Yr i, ﺳﺘﺎﻧﺪه r ام ﺑﺮای واﺣﺪ j ام
No description. Please update your profile.