تعاریف مفهومی و عملیاتی متغییرهای پژوهشی
الف) تعریف مفهومی متغییرهای پژوهشی
سازگاری از رفتار مفید و موثر آدمی در تطبیق با محیط فیزیکی و روانی، به گونه ای است که تنها با تغییرات محیطی همرنگی نکرده و به پیروی ناهشیار از آن کفایت نکند و خود نیز بتواند بر محیط تاثیر گذاشته و آن را به گونه ای مناسب تغییر دهد(بارلو، ۱۹۹۲ ؛ به نقل از زارع مقدم، ۱۳۸۵). انسان سازگار کسی است که از سلامت روانی برخوردار باشد اما تغییرات فشرده و سریع، معمولاً قابلیت سازگاری فرد را به طور جدی زیر سوال می برد و در نتیجه احتمال تضاد، تعارض، استرس و سردرگمی پدید می آید(بذل، ۱۳۸۳).
خودکنترلی بیانگر میزان مطابقت ویژگی های رفتاری خود با شرایط و موقعیت موجود است(کریتنر و کینیکی، ۲۰۰۷). مفهوم خودکنترلی که در سال۱۹۷۴ توسط اشنایدر گسترش یافت، به این معنی است که یک شخص در موقعیت خود چه قدر انعطاف پذیر یا چه قدر پایدار است(کاشال و کوانتس[۱]، ۲۰۰۶).
عملکرد خانواده، موثرترین عامل محیطی در رشد و تحول شناختی کودک است و بسیاری از مشکلات کودکان از خانواده های آنها ناشی می شود(کامبرینک و گراهام، ۱۹۸۹). مینوچین[۲]،۱۹۷۴(به نقل از ثنایی، ۱۳۷۵)، معتقد است سیستمی که بیش از همه بر رفتار فرد اثر دارد، خانواده است. در واقع، خانواده نه تنها رفتار سازشی و بهنجار، بلکه رفتارهای نابهنجار افراد را شکل می دهد. الینگورث[۳](۱۹۸۶)، نیز نحوه برخورد والدین نسبت به کودک را در زمره عواملی می داند که وی را در معرض خطر روانشناختی قرار می دهد.
ب)تعریف عملیاتی متغییرهای پژوهشی
سازگاری نمره ای است که آزمودنی در پرسشنامه سازگاری سینها و سینگ(۱۹۹۳) فرم دانش آموزان دبیرستانی بدست می آورد.
خودکنترلی نمره ای است که آزمودنی در مقیاس خودکنترلی گراسمیک و همکاران[۱](۱۹۹۳) بدست می آورد.
عملکرد خانواده نمرهای است که آزمودنی در مقیاس عملکرد خانواده اپشتاین و همکاران(۱۹۸۳) بدست می آورد.