۲-۲-۱-۲٫ عوامل مؤثر در عملکرد تحصیلی عبارتند از:
۱٫عوامل فردی: هدف، انگیزه، هوش، توجه، برنامهریزی، ابعاد شخصیتی و آمادگی جسمی و روانی
۲٫عوامل خانوادگی و اجتماعی: شرایط عاطفی و امنیت خانواده، شرایط اجتماعی و اقتصادی، تحصیلات و سطح فرهنگ خانواده، تعداد اعضای خانواده و سبک والدینی.
۳٫وضعیت اجتماعی- اقتصادی خانواده
چندین مطالعه به شرایط اقتصادی– اجتماعی خانواده (هوی[۱]، ۲۰۰۵)، سطوح آموزشی والدین، منابع آموزشی در خانه (مولیس[۲]،۲۰۰۰)، زبان رایج در خانه در مقابل زبان آزمون(هوی، ۲۰۰۲) به عنوان عواملی که می‌توانند واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین کنند، اشاره کرده اند(مهدوی، ۱۳۸۴).
گزارش کلمن تحت عنوان برابری فرصت تحصیلی در سال ۱۹۶۶ نشان داد که تجهیزات مدارس اثر قاطعی بر پیشرفت دانش آموزان ندارد و کیفیت معلمان نیز دارای اهمیت چندانی نیست در عوض این وضعیت خانواده است که اثر تعیین کننده ای بر عملکرد درسی دانش آموزان دارد(بیکر[۳]، ترجمه نایبی، ۱۳۸۵). کول[۴](۱۹۹۰) وضعیت اقتصادی – اجتماعی خانواده را مهمترین عامل پیش بینی کننده دانسته است(هوی، ۲۰۰۵).
میلون[۵] (۲۰۰۲) نشان داد که عامل وضعیت اقتصادی – اجتماعی متغیر پیش بین قابل اعتمادی برای عملکرد مدرسه ای است. میلون نشانگرهایی چون دانش آموزانی که غذای مدرسه را صرف نمی کنند و یا غذاهای ارزان قیمت خریداری می کنند و دانش آموزان تک والد و میزان درآمد سالانه والدین را معرفی کننده متغیر وضعیت اقتصادی – اجتماعی در نظر گرفت و نتایج تحقیق میلون نشان داد متغیر دانش آموزانی که غذای مدرسه را صرف نمی کنند و یا غذای ارزان قیمت می خرند، قوی ترین پیش بینی کننده نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بود. ترکیب متغیرهای فوق قدرت پیش بینی نمره ها را افزایش می داد. پاورز[۶](۲۰۰۳) نیز در تحقیقی که علاوه بر متغیر وضعیت اقتصادی – اجتماعی ، متغیرهای میزان تحصیلات معلمان و سابقه تدریس معلمان را برای پیش بینی عملکرد دانش آموزان در نظر گرفته بود و متغیرهای مربوط به وضعیت اقتصادی – اجتماعی که در نظر گرفته بود، شبیه متغیرهای آزمون شده میلون بود ، نیز به این نتیجه دست یافت که وضعیت اقتصادی – اجتماعی ۵۷% از واریانس پیشرفت تحصیلی را تبیین می کند. اکپالا و اسمیت[۷](۲۰۰۱) نیز نشان دادند که ارتباط منفی و معنی داری بین عملکرد تحصیلی و وضعیت اقتصادی – اجتماعی وجود دارد (وولسی[۸]، ۲۰۰۶).
پاپاناستازی (۲۰۰۲) در تحقیق خود در کشور قبرس بین رابطه وضعیت اقتصادی – اجتماعی پایین و پیشرفت ریاضی رابطه منفی به دست آورده است. وی همچنین ذکر کرده است که در آمریکا و ژاپن نیز مشابه این نتیجه گزارش شده است.
بعضی محققان به رابطه وضعیت اقتصادی اجتماعی و تأثیر آن بر نگرش نسبت به یادگیری نیز تحقیقاتی انجام داده اند. مارکولیدز، هک و پاپاناستازی (۲۰۰۵) نشان دادند که دانش آموزان با موقعیتهای اقتصادی– اجتماعی بالاتر، نگرش مثبت تری نسبت به یادگیری ریاضیات دارند.
[۱] . Howie
[۲] . Mullis
[۳] . Baker
[۴] . Cool
[۵] . Maylone
[۶] . Powers
[۷] . Okpala & Smith
[۸] . Woolsey