اهداف پژوهش:
هدف اصلی :هدف پژوهش حاضر عبارت است از تعین رابطه خودکارآمدی ،اهمال کاری و اضطراب امتحان با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پسرسال اول متوسطه دوم شهر اسلام آباد غرب درسال ۹۴-۱۳۹۳ است.
اهداف فرعی :
تعیین رابطه خودکارآمدی با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پسر
تعیین رابطه اهمال کاری با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پسر
تعیین رابطه اضطراب امتحان با پیشرفت تحصیلی در بین دانش آموزان پسر
فرضیه های پژوهش :
بین خودکارآمدی وپیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد
بین اهمال کاری و پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد
بین اضطراب امتحان وپیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد
بین خودکارآمدی،اهمال کاری و اضطراب امتحان بر پیشرفت تحصیلی رابطه وجود دارد.
تعاریف مفهومی و عملیاتی واژه ها :
تعریف مفهومی :
پیشرفت تحصیلی عبارت است از معلومات یا مهارتهای اکتسابی عمومی یا خصوصی در موضوع های درسی که معمولاً به وسیله آزمایش ها یا نشانه ها ویا هردو که معلمان برای دانش آموزان وضع می کنند ، اندازه گیری می شود (سیف ،۱۳۸۶).
اهمال کاری :یعنی سهل انگاری وبه تعویق انداختن کارهاست (الیس ونال[۱] ،۱۹۹۷).
خودکارآمدی : عبارت است از قضاوت افراد در مورد توانایی هاشان برای اجرای یک سلسله کارها به منظور رسیدن به انواع تععین شده ی عملکردها (بندورا [۲] ،۱۹۸۶).
اضطراب امتحان : نوعی خود اشتغالی ذهنی می باشد که با تردیددرباره ی توانایی های خود مشخص می شود وبه نداشتن تمرکز حواس ،واکنش های فیزیولوژیک نامطلوب و افت تحصیلی فرد منجر می شود ( زیدنر [۳] ،۱۹۹۸).
تعریف عملیاتی :
پیشرفت تحصیلی عبارت است از میزان تغییر رفتار در زمینه کسب اطلاعات ،که برای سنجش و پیشرفت تحصیلی معدل ترم اول دانش آموزان از روی کارنامه تحصیلی در نظر گرفته می شود .
اهمال کاری :
برای اندازه گیری میزان اهمال کاری از مقیاس ارزیابی اهمال کاری نسخه دانش آموزان[۴] سولومون وراث بلوم (۱۹۸۴) بر روی دانش آموزان اجرا می شود .
خودکارآمدی :
برای اندازه گیری میزان خودکارآمدی از مقیاس خودکارآمدی عمومی شررو[۵] همکار ان(۱۹۸۲) بر روی دانش آموزان اجرا می شود .
۱- ELLisB,knal
۲- bundura
۳- Zidner
[۴]-pass
۲- sherer
فصل دوم
مبانی نظری
و
پیشینه ی پژوهش
مقدمه:
فصل دوم پژوهش حاضر در مورد مبانی نظری متغیرهای،پیشرفت تحصیلی،خودکارآمدی،اهمال کاری تحصیلی و اضطراب امتحان است که این فصل به این مهم می پردازد که چه ارتباط نظری و موضوعی بین متغیر های تاثیر گذار بر پیشرفت تحصیلی می باشد،فصل حاضر شامل دو قسمت است ۱-مبانی نظری و پیشینه ی پژوهش۲-الف-تحقیقات انجام گرفته داخلی ب:تحقیقات انجام گرفته خارجی، که در این فصل ابعاد مختلف نظریه ها در پژوهش حاضر مورد بررسی قرار میگیرد.
پیشرفت تحصیلی
پیشرفت تحصیلی دانش آموزان یکی از شاخص های مهم در ارزشیابی آموزش و پرورش است و تمام کوششها در این نظام درواقع تلاش برای جامعه عمل پوشاندن بدین امر تلقی می شود. به طور اعم کل جامعه و به طور اخص نظام آموزش و پرورش نسبت به سرنوشت کودکان ،رشدو تکامل موفقیت آمیزآنان جایگاه آنها در جامعه علاقه مند و نگران است و انتظار دارد دانش آموزان در جوانب گوناگون، اعم از ابعاد شناختی و کسب مهارت و توانایی ها و نیز در ابعاد عاطفی و شخصیتی، آنچنان که باید پیشرفت و تعالی یابند(شریفیان ، ۱۳۸۱).
بدون شک در دنیای پیشرفته امروزی یکی از علایم موفقیت فرد، پیشرفت تحصیلی است که بدون آن توسعه و ترقی هیچ کشوری امکان پذیر نخواهد بود. ترقی هر کشوری رابطه مستقیم با پیشرفت علوم و دانش و تکنولوژی آن کشور دارد و پیشرفت علمی نیز حاصل نمی شود مگر اینکه افراد خلاق تربیت شده باشند، پیشرفت تحصیلی ضمن اینکه در توسعه و آبادانی کشور مؤثر است در سطوح عالی منجر به یافتن شغل و موقعیت مناسب و در نتیجه درآمد کافی می شود. دانش آموزان و دانشجویان که از موقعیت های تحصیلی برخوردارند، خانواده و جامعه با دیده ی احترام به آنان می نگرند. در جامعه با روحیه و نشاط بیشتری حضور خواهند یافت و در کنار اینها از هزینه های گزافی که از اُفت تحصیلی برآموزش و پرورش تحمیل می شود، کاسته خواهند شد. دستیابی به بهره وری و بهبود کیفیت نظام آموزشی را می توان اثرگذار ترین عامل درتوسعه کشور ها دانست. تجارب کشورهای پیشرفته ای چون ژاپن درزمینه توسعه همه جانبه نیز حکایت از سرمایه گذاری بر روی منابع آموزشی و انسانی دارد. در راستای دستیابی به این اهداف بهبود کیفیت موقعیت تحصیلی از جمله اهداف اساسی برنامه های آموزشی است. در حالی که امروزه اُفت تحصیلی یکی از نگرانی های خانواده ها و دست اندرکاران تعلیم و تربیت است. از جمله موضوعات مورد علاقه صاحب نظران علوم تربیتی یافتن شرایط و امکانات لازم و مؤثر در جهت تحصیلی موفق و پیشرفت تحصیلی است. اما عدم موفقیت در تحصیل زمینه ساز مشکلات فردی و اجتماعی و انحراف از دستیابی به اهداف سیستم آموزش است. محققین عوامل مختلفی را در پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دخیل دانسته اند. اما با توجه به تفاوت های فرهنگی و تغییرات سریع عوامل در طول زمان نمی توان به عنوان یک قانون عمومی و کلی، علل خاصی را برای جوامع مطرح نمود. زیرا قوانین بافت فرهنگی و نسبت جامعه، نگرش مردم به تحصیلات، سطح درآمد والدین و غیره، همه از عواملی هستند که به طور اخص در یک جامعه بر شکست یا موفقیت تحصیلی تأثیر می گذارند. ( سیف، ۱۳۸۲ )
تعاریف پیشرفت تحصیلی
در مورد پیشرفت تحصیلی تعاریف گوناگونی وجود دارد که به شرح آن می پردازیم : پیشرفت تحصیلی عبارت است از ؛ موفقیت دانش آموزان در یک یا چند موضوع درسی (مثل : درک، فهم خواندن یا محاسبه عددی)، چنین پیشرفتهایی توسط آزمونهای میزان شده تحصیلی اندازه گیری می شود. همچنین این اصطلاح بر پیشرفت فرد در کلاس، آن طور که در کار مدرسه ارزیابی می شود دلالت دارد .(ماهر، ۱۳۷۶، به نقل از دو دانگه، ۱۳۷۶).
پیشرفت تحصیلی به جلوه ای( نمایی ) از جایگاه تحصیلی دانش آموزان اشاره دارد که این جلوه ممکن است بیانگر نمره ای برای یک دوره، میانگین نمرات در دوره ای مربوط به یک موضوع یا میانگین نمرات دوره های مختلف باشد. برای پیشرفت تحصیلی می توان ملاک های گوناگون را در نظر گرفت که مشهورترین آنها میانگین نمرات کلاسی می باشد. (پالسون، ۱۹۹۴، به نقل از مهرافروز، ۱۳۸۷).
از پیشرفت تحصیلی به عناوین یکی از شاخص های پیشرفت در نظام آموزش و پرورش مفهوم «انجام تکالیف و موفقیت دانش آموزان در گذراندن دروس یک پایه ی تحصیلی مشخص» یا «موفقیت دانش آموزان در امر یادگیری مطالب درسی» استفاده می شود. وجه مخالف آن اُفت تحصیلی است که یکی از معضلات نظام آموزشی می باشد که به شیوه های گوناگون همچون عدم موفقیت دانش آموزان در دستیابی به هدف های مقاطع تحصیلی مربوطه، مردودی و تکرار پایه های تحصیلی، ترک تحصیل زودرس، بیکاری و بلاتکلیفی خود را نشان می دهد . (شریفیان ،۱۳۸۱ )
معیارهای پیشرفت تحصیلی
در مورد معیارهای پیشرفت تحصیلی باید گفت که پیشرفت تحصیلی از راههای مختلف و با معیارهای متفاوت مشخص می شود، یکی از این معیارها معدل دانش آموزان در یک نیم سال تحصیلی و محاسبه معدل یک سال وی است. معیار دیگر مشخص کردن پیشرفت تحصیلی، محاسبه نمرات دانش آموزان در یک درس است. شیوه دیگر استفاده از مجموعه نمرات دروس یک سال می باشد و معیار آخر تعیین پیشرفت تحصیلی در طی چند سال و یا یک دوره تحصیلی است(فراهانی، ۱۹۹۴، به نقل از دو دانگه، ۱۳۷۶). اگر یک نمره از یک دوره تحصیلی یا میانگینی ازیک گروه از دروس مختلف در حیطه ی موضوعی خاص یا میانگینی از دوره های مختلف تحصیلی، ملاکی برای پیشرفت تحصیلی باشد، این ملاک ها مسائل و مشکلات تشخیصی را به دنبال خواهد داشت. مثلاً کاربرد یک نمره واحد از یک دوره تحصیلی ویژه دارای روایی و پایایی کمتر است تا نمره ای که بر اساس ترکیب چندین نمره بدست می آید . کاربرد نمره های بدست آمده از دوره های مختلف تحصیلی در موضوعات مختلف نیز به منظور بدست آوردن معدل نمرات کلاس مسأله ای دشوار و غامض است، زیرا این گونه نمرات شامل نمرات است که از دوره ها و رشته های تحصیلی متفاوت بدست آمده است و در یک مقیاس واحد ترکیب شده اند، در صورتیکه هر یک از دانش آموزان می توانند سطوح متفاوتی از پیشرفت را در هر موضوع داشته باشند.(پالسون، ۱۹۹۴، به نقل از آتش افروز، ۱۳۸۷).
به نظر می رسدکه پذیرش یک مقیاس چند بُعدی از پیشرفت به جای مقیاس یک بُعدی از پیشرفت تحصیلی، مفیدتر است. این بدین دلیل است که میانگین نمرات کلاسی برای هر مجموعه از دوره های تحصیلی پیش بینی کننده بهتری از پیشرفت تحصیلی می باشد تا ترکیب مجموعه ای از دروس متفاوت تحصیلی در یک مقیاس واحد . به هر حال می توان مقیاس های پیشرفت یک فرد را در یک حیطه ی خاص مانند : ریاضیات، علوم، تاریخ و ادبیات و غیره تحت عنوان معدل کلاسی ویژه طبقه بندی کرد. در حالی که مقیاس های معدل کلاسی عمومی به پیشرفت فرد در همه موضوعات اشاره می کند. از طریق انتخاب یک مقیاس های معدل کلاسی ویژه این امکان وجود دارد که پیشرفت تحصیلی هر فرد در یک گروه ویژه از موضوعات مربوطه تعیین کرد، ولی زمانی که «معدل کلاس عمومی» به کار برده می شود امکان پیگیری پیشرفت فرد در حیطه های موضوعی مختلف وجود ندارد. خلاصه اینکه میانگین نمرات کلاسی، ملاکی رایج برای اندازه گیری پیشرفت تحصیلی می باشد(فرهانی، ۱۹۹۴، به نقل از آتش افروز، ۱۳۸۷).
پیشرفت تحصیلی را به صورت های مختلفی تعریف کرده اند . ( نی برمان ،۱۹۹۴) در نظام آموزشی ، پیشرفت تحصیلی را جلوه ای از جایگاه تحصیلی دانشجو می داند که ممکن است بیانگر نمره ای برای دوره ای میانگین نمرات در دوره های مربوطه به یک موضوع و یا میانگین نمرات دوره های مختلف باشد . ( به نقل از دلاورپور ، ۱۳۸۶) یک مدل کلی را برای بیشتر پژوهش های مربوط به پیشرفت تحصیلی ارائه داده اندوآن یک اندازه گیری چند بُعدی در پیشرفت تحصیلی عمدتا” شامل سلامت روانی ، متغیرها و ویژگی های مشخص شخصیتی ، استعدادو توانایی افراد ، انگیزه ، خود پنداره افراد ، موقعیت و محیط خانواده ، امکانات آموزشی و سواد والدین است . (دلاورپور ، ۱۳۸۶)
بررسی عوامل مؤثر بر پیشرفت تحصیلی
یکی از ملاک های کارایی نظام آموزشی پیشرفت و اُفت تحصیلی دانش آموزان می باشد ، و کشف و مطالعه متغیرهای تأثیر گذار بر این متغیرها ، به شناخت بهترو پیش بینی عوامل مؤثر در مدرسه می انجامد. بنابراین بررسی متغییرهایی که با پیشرفت تحصیلی در دروس مختلف رابطه دارد ، یکی از موضوعات اساسی پژوهش در نظام آموزش و پرورش است ( شریفیان ، ۱۳۸۱ )
مک‌کله‌لند[۱] نخستین کسی بود که با همکارانش درباره‌ی ماهیت و اندازه‌گیری انگیزه‌ی پیشرفت مطالعه کرد. وی شرایط اجتماعی را در ایجاد انگیزه‌ی موفقیت دخیل می‌داند که برخی از آنها عبارتند از:
آموزش در خانواده
مک‌کله‌لند مهم‌ترین آموزش را در خانواده، آموزشی می‌داند که صفاتی نظیر استقلال فردی، کنترل خویشتن، بلندپروازی‌های خاص و اعتمادبه‌نفس را در کودکی تقویت نماید. به‌نظر وی، درجه‌ی انگیزه‌ی موفقیت، یک‌بار برای همیشه در کودکی ثابت می‌شود و پس از آن دیگر تغییری نمی‌کند.
طبقه‌ی اجتماعی والدین
به‌نظر مک‌کله‌لند، طبقه‌ی اجتماعی، انگیزه‌ی موفقیت را تحت تأثیر قرار می‌دهد و این انگیزه در طبقه‌ی متوسط بیشتر از سایر طبقات است.
تحرک اجتماعی
در افراد و گروه‌هایی که گرایش به تحرک اجتماعی دارند، انگیزه‌ی موفقیت بیشتر دیده می‌شود.
[۱] -Mc.Clelland